BouwProfs

De bouw online verbonden.

Op elke congres, symposium of seminar over energiezuinig of energieneutraal bouwen komt hij weer voorbij: de Trias Energetica. De bedoeling is simpel:

  1. Voorkom en beperk de energievraag (aandacht voor bouwkundige maatregelen)
  2. Wek de benodigde energie zo mogelijk duurzaam op (zonnestroom, windenergie, ...)
  3. De resterende energievraag zo efficiënt mogelijk benutten. 

Deze redenering stamt uit de periode dat we in de derde stap kozen voor een HR-ketel. Daarmee hadden we het mooi opgelost. Maar is dat nu nog zinvol? Voor energiezuinige apparaten kiezen we immers vaak al in stap 1. Je zou kunnen zeggen, dat je in deze tijd in stap 3 kiest voor een warmtepomp. Maar vaak zal die keuze ook al in stap 1 worden gedaan. Daar komt bij dat je een warmte pomp er niet achteraf inzet. Je moet immers van tevoren nadenken over de condities waaronder die werkt. Zo zal er, bij een combinatie van warmte-koudeopslag (WKO) regeneratie van de bron moeten plaats vinden. Dat vergt keuzes in de stappen 1 en 2.

 Daarmee kom ik aan een principieel punt. Voor een hoge energieprestatie is het nodig om integraal te ontwerpen en bouwen. Er lijkt brede overeenstemming dat we daarbij meer in (energie)concepten moeten denken. Dus niet meer in termen van: eerste iets met de schil doen en daarna naar de installaties kijken. Toch presenteren ook de voorstanders van de concepten de Trias Energetica op de congressen en symposia.

Ik snap het niet. Interpreteer ik de Trias Energetica verkeerd of is er iets anders aan de hand? Ik hoor graag uw mening!

Weergaven: 5216

Hierop reageren

Berichten in deze discussie

Er zou een nieuwe Trias kunnen ontstaan waarbij de bewoner centraal staat in plaats van de energie vraag.

Als we energie leverend bouwen, en dat kan zo hoor ik links en rechts, dan zouden we ons verder in kunnen leven in het welzijnsgevoel van de bewoner. Is thuis binnen gezonder dan buiten? Voelen we ons veiliger, ook als we dementeren en/of alleen wonen? Hebben we het gevoel dat we ons leven zelf kunnen controleren? Gaat het licht niet onverwacht uit, gaat de zonwering zonder reden op en neer wie kan mijn deurslot bedienen? De trias: gezondheid, veiligheid en individualiteit!

De trias Energetica is een energiedenkwijze die logisch is. Als je een gebouw wilt maken moet je natuurlijk integraal ontwerpen, waarbij je rekening houdt met de verschillende onderdelen van de trias energetica die niet los van elkaar gezien moeten worden en niet volgtijdelijk. Je zult ook rekening moeten houden met bijvoorbeeld wat er met het gebouw gaat gebeuren als het economisch op is. Kun je de levensduur verlengen door te renoveren en er nieuwe bestemmingen aan te geven. Dit is vanuit duurzaamheid en ook in het kader van de trias energetica van belang. Als er toch gesloopt gaat worden wat kun je dan doen met de materialen? Zijn die her te gebruiken of te recyclen?

Allemaal zaken die bij het integraal ontwerpen van belang zijn. Het werken met concepten versimplificeert dit vaak. Een concept moet m.i. gezien worden als een denkwijze waar je mee kunt werken om te combineren met andere concepten en zo toe te spitsen op het gebouw dat ontworpen moet worden. Van groot belang daarbij is of de gebruiker van het gebouw zijn inbreng heeft kunnen geven en of een nieuwe gebruiker na verloop van tijd gemakkelijk zijn wensen verwezenlijkt kan zien. Dus flexibel bouwen.

 

Rik van Thiel

Beste Peter,

 

Ik werk als volgt met de Trias energetica.

  1. Voorkom en beperk de energievraag (aandacht voor bouwkundige maatregelen)
  2. Gebruik zo mogelijk duurzame energie (zonnestroom, windenergie, ...)
  3. De resterende energievraag zo efficiënt mogelijk benutten. 

1. Door het voorkomen van energie vraag, zoek het in bouwkundige randvoorwaarden en het zo installatiearm mogelijk maken.

2. Het kan betekenen dat het toepassen van Warmtepompen en dergelijke door het goed uitvoeren van stap 1 niet meer rendabel zijn te maken. Maar volgens mij heb je dan al in de 1ste stap ongelovelijk goed werk verricht.

3. Als stap 2 dus niet rendabel te maken is pak dan de geeigende producten welke op een hoog niveau kunnen presteren.

Volgens mij interpreteer je de trias energetica op een verkeerde manier: de eerste stap (minimaliseer energieverbruik) kun je beter lezen als 'voorkom energieverbruik'. Met andere woorden: goed isoleren, gebruik maken van natuurlijke bronnen door bijvoorbeeld orientatie op het zuiden, etc. 

Het voorbeeld van de energiezuinige apparaten die je aanhaalt valt nog steeds onder stap 3, namelijk het zo efficient mogelijk inzetten van fossiele brandstoffen. Een energiezuinig apparaat gaat efficienter om met (kennelijk nog steeds) noodzakelijke fossiele brandstoffen als het wordt vergeleken met een niet-energiezuinig apparaat.

De Trias energetica wordt vaak in een adem genoemd met duurzaam bouwen. Gezien alle ontwikkelingen van de laatste 40 jaar zijn we hier al die tijd al met de trias energetica bezig. Deze ontwikkelingen hebben ons veel innovaties gebracht echter wat mij betreft is het toppunt bereikt. Als we de focus niet verbreden dan zal de gezondheid van mensen in gebouwen in gedrang komen. Het is nu al zo dat 30% van de bestaande gebouwen een ongezond binnenklimaat hebben en als we de energieaanscherping doorzetten dan zal dit aandeel alleen maar toenemen als we binnenklimaat niet in ogenschouw nemen. Dit vraagt dus om een andere focus dan energie en techniek en wat mij betreft dus de mens centraal zetten. Ik doe dus een oproep om niet meer over duurzaam bouwen te spreken maar over duurzaam wonen. Dit verwijst dus naar de woonfase van een gebouw, in een gebouw wordt tenslotte meer tijd gewoond dan dat er tijd wordt gereserveerd om een gebouw te bouwen. Duurzaam wonen staat voor energiezuinig bouwen om CO2 uitstoot te verminderen, het toepassen van duurzame energie en visionaire architectuur met een gezond binnenklimaat. Deze visie vertegenwoordigen wij in de nieuwe trias genaamd Active House welke wij ondersteunen. Binnen Active House ontwikkelingen diverse bouwgerelateerde partijen de principes van de gebouwde omgeving in 2020 waarin wordt gestreeft naar een holistische beschouwing van energie , binnenklimaat en omgeving.

De Trias Energetica is een echt voorbeeld van Efficiënt denken. Conform de Cradle to Cradle gedachte zouden we juist moeten beginnen met effectief bouwen. Mijn persoonlijke voorkeur geniet:

1. groene stroom inkopen 

2. groene stroom zelf opwekken

3. energie besparen

 

Toch is dit niet geheel reëel, daarom is het belangrijk dat we allebei doen, enerzijds energie besparen, anderzijds groene energie opwekken. Verder laat ik de materiaal- en gezondheids- argumenten maar even buiten deze discussie. 

Ik ben bezig met mijn House of Tomorrow Today en ook daar volg ik de Trias Energetica niet. Het idee: Genereer een overschot aan energie op duurzame wijze (PV, warmatercollectoren) hetgeen bij stap 2 begint zodat je in stap 1 weer wat slordiger mag zijn. Dat stelt de gebruiker centraal waarbij licht, lucht en zicht belangrijk zijn en die je alle drie naar behoefte kunt inzetten. Geen krampachtig knijpen met raamopeningen en ventilatie volgens bouwbesluit dus, maar een echt comfortabel binnenklimaat en een prettige woning. Dat sluit aan bij recente onderzoeken die aangeven dat het terugdringen van de EPC niet evenredig correleert met het energieverbruik. De EPC gaat immers uit van technische maatregelen, terwijl het werkelijke energieverbruik mede wordt bepaald door de gebruiker. Naarmate de EPC lager wordt, wordt de relatieve invloed van de gebruiker steeds groter. Waarom erkennen we dat niet gewoon? Zie o.a. www.actiefbouwen.eu.

Duur? Nee, het vraagt wel om een ander verdien model dat inspeelt op exploitatielasten en waarde ontwikkeling. Overigens worden de kosten in de hand gehouden door toepassen van Slimbouwen beginselen. In het proces is veel terug te halen (www.slimbouwen.nl).

Om een hoge prestatie moet er altijd uit een integraal ontwerp uitgegaan. Het is volgens mij onmogelijk om duurzaam te bouwen zonder integrale benadering. De trias energetica in maar één van de aspecten in een integrale benadering, op het algemeen is het energie gebruik niveau best hoog in Nederland waar in de "trias materialis" belangrijk wordt...

Volgens mij zit altijd het gehele oinstallatie ontwerp in fase 1 van de Trias energetica = zorg om zo weinig mogelijk energievraag. Wij zijn toch bewust dat energievraag (meestal) blijft, dan moet je op fase 2 uit eigen bronnen dat proberen te beantwoorden (opwekking). De realiteit laat zien dat meeste gebouwen hun eigen energie niet kunnen zelf voorzien en moeten van externe bronnen energie vragen. Als je in deze fase bijv. groen energie koopt, zorg je voor minimale belasting aan de omgeving/ de wereld.

NB Het ontwerp proces blijft een iteratieve activiteit = bij wijziging op niveau 3 moet je vaak terug naar niveau 1 om de wijziging op de juiste manier te kunnen pakken. Zeker bij het voorbeeld van toepassing van WKO achteraf, moet het geheel ontwerp goed bekeken worden. toch veranderen fasen 2 en 3 niet - wek je eigen energie voor het resterend, gebruik groen energie voor en resterend daarvan...

Ik zie in deze discussie een (schijnbaar) misverstand en een omissie:
-misverstand mbt de overgangen tussen de stappen van 1 naar 3 (wat niet helemaal tercht wordt verwoord als efficietie maar ook over "zo schoon mogelijk" omgaan met fossiele bronnen. De overgangen impliceren namelijk ten alle tijde het bereiken van het energetisch-economisch optimum op de voorgaande stap. Dit optimum is uiteraard niet alleen afhankelijk van nieuwe opties of technologische verbeteringen, maar ook van economische veranderingen. Daarmee kom ik op het tweede punt:
-omissie: In de discussie wordt zoals veel te vaak de factor tijd nauwelijks meegewogen bij het nemen van beslissingen in het "integrale" ontwerp proces. De economische consequenties moeten in dergelijke processen worden beschouwd op de tijdschaal van de levensduur van de maatregelen. Bij nieuwbouw of renovatie wordt ook de schil aangepakt. Deze gaat vervolgens 40 jaar mee zonder noemenswaardige (energetische) verbeteringen), terwijl de techniek (installaties) maar ca. 15 jaar meegaan.

Meer over dat laatste valt te lezen en zien op de website www.piafwonen.nl, waar ik dit principe kort uiteenzet en ervaringen deel opgedaan met de renovatie van mijn jaren "30 woning (G-label) naar een netto energie+ woning.

Antwoorden op discussie

RSS

Wie zijn lid van BouwProfs?

© 2024   Gemaakt door Michel Eek.   Verzorgd door

Banners  |  Een probleem rapporteren?  |  Algemene voorwaarden

Google+