BouwProfs

De bouw online verbonden.

Zetten PV panelen een rem op de doorontwikkeling van isolatie- en andere verbeteringsmaatregelen?

Deze bijdrage is geplaatst in onze BouwProfs Linkedin groep Woningcorporaties Nederland door Chris Zijdeveld.

Minister Kamp overweegt wijziging van de salderingsregeling die de productie van elektriciteit uit PV panelen bevordert. Daar is kritiek op. Maar Kamp heeft gelijk als hij vraagtekens zet bij die regeling voor elektriciteit uit zonnepanelen.

Salderen levert onrechtvaardig voordeel op
Het klinkt zo mooi: als je met zonnepanelen schone elektriciteit aan het net levert, mag je dat één op één verrekenen met vuile elektriciteit die je later afneemt. Maar er zitten addertjes onder het gras. Die schone elektriciteit wordt grotendeels in de zomer geleverd als de elektriciteitsprijs laag is. De vuile elektriciteit die in de winter wordt afgenomen is doorgaans duurder. Salderen levert dus een onrechtvaardig voordeel op. Met slimme meters kan wel eerlijk worden afgerekend en dat wordt in landen die al een visionair energiebeleid hadden, ingevoerd. Niet klagen dus als minister Kamp gewoon gelijk heeft.

Salderingsregeling werkt als aflaatregeling
De regeling heeft ook nog een heel schadelijk neveneffect. Het drukt besparingsmaatregelen weg. Velen spreken over het grote potentieel aan energiebesparingsmaatregelen dat onbenut blijft. Maar de huidige salderingsregeling werkt als een aflaatregeling. Doordat optimale isolatie- en verdere verbeteringsmaatregelen aan woningen en andere gebouwen achterwege worden gelaten met het argument dat er toch PV panelen op komen. Zo kunnen de schoorstenen van de kolencentrales, juist door die PV panelen, in de winter weer blijven roken.

Dat ligt niet alleen aan de salderingsregeling. Ook de energieprestatie normering gaat naast door geleverde duurzame elektriciteit aan het gebouwcasco toe te rekenen. Zo kan een niet ambitieus gebouwd of gerenoveerd woningcasco toch scoren. Minder wooncomfort, meer energiegebruik, maar de aflaat werking van de PV panelen, die echt niet isoleren, geeft het gebouw dezelfde waardering als een wel goed geïsoleerde woning met een aanzienlijk hogere kwaliteit en een veel lager gebruik van fossiele energie.

Keuze voor optimale bouwkwaliteit wordt bedreigd
Vroeger werd wel eens gezegd dat je een huis van kippengaas kon bouwen want als je er stadsverwarming in aanbracht voldeed het toch aan de normen. Op dezelfde manier heb ik inmiddels goed geïnformeerde, ervaren en teleurgestelde insiders horen zeggen dat je een krot kunt bouwen, als je er maar PV panelen op legt. Natuurlijk zijn deze vergelijkingen tot in het absurde doorgetrokken. Maar ze helpen wel te begrijpen over welke effecten we het hebben.

En de bedreiging van het kiezen voor de optimale bouwkwaliteit is groot. Bij de Stichting PassiefBouwen.nl nemen wij de laatste tijd al waar dat initiatiefnemers die ambitieus begonnen, kiezen voor het bouwen van slechtere casco’s dan ze van plan waren. Ze halen dan op papier een hogere waardering en zwichten voor die voordelen. Dat we daardoor in de toekomst met slechtere huizen zitten dan nu al mogelijk zou zijn is de zorgwekkende consequentie.

Gokken op ongewijzigd voortbestaan regelingen is onverantwoord
Dat de eigenaren en hun huurders een groot risico lopen en het slachtoffer zijn als de regelgeving wordt bijgesteld schijnt niemand te deren en het is schokkend weinig bekend.
De genoemde regelingen doen hun werk in stilte en je moet “in het vak zitten” om het waar te nemen. Hoog tijd dus om aan de bel te trekken.

Gokken op ongewijzigd voortbestaan van die regelingen is een onverantwoord spel waar woningcorporaties niet aan zouden moeten meedoen. De zeepbel zal ongetwijfeld een keer spatten en dan is er weer een schandaal geboren. Dat moeten we met alle macht voorkomen. Hoeveel voordelen ze ook hebben: PV-panelen isoleren echt niet en dragen niets bij aan woonkwaliteit.

Weergaven: 1813

Hierop reageren

Berichten in deze discussie

Beste Chris,

Ik ben het eens met je stelling.

Ik vind wel dat salderen moet doorgaan, lijkt mij wel zo eerlijke manier om je opgewekte stroom terug te kunnen leveren voor een eerlijke prijs enz. Om te voorkomen dat je door het toepassen van PV panelen de kwaliteit van je woning gaat beinvloeden zou je het volgende kunnen gaan doen mbt tot je de energieprestatienormering.

Je moet de Energie prestatienorm in een 2 traps eis gaan moeten gaan maken.

trap 1 de bouwfysische eigenschappen en een gestelde norm

trap 2 energieverbruik door de installatie

Op deze manier voorkom je dat je met de PV panelen de gaten dicht van een slecht geïsoleerde woning.

Als Nederland de doelstellingen op het gebied van CO2 reductie wil gaan halen zullen alle zeilen bijgezet moeten worden en moet je niet de ene maatregel ontmoedigen (Zonne PV) en de andere maatregel de voorkeur geven (Passief bouwen).
En als je naar de consument kijkt zou een dergelijke actie heel dom zijn. Voor de meeste woonconsumenten is de doelstelling CO2 reductie van secondair belang. De belangstelling voor zonnepanelen bij de woonconsument komt vooral door het feit dat hij/zij minder afhankelijk wil zijn van de energieleverancier. Het zou ook een rem betekenen om de ontwikkeling van zonnestroom.

Waar ik het wel mee eens ben is dat er meer aandacht (lees kennis in de bouwwereld) moet komen voor de gebouwschil.
Miscchien moet de EPC wel uit elkaar getrokken worden:
Het bouwkundige deel en het installatiedeel apart en wel om de volgende redenen:

Een gebouw gaat in het algemeen langer mee dan zijn installatie. Meer aandacht voor het bouwkundige deel zou daarom terecht zijn. (En ook de gebouworiëntatie, maar daar kan Chris Zijdeveld ook veel over vertellen).
De basis moet goed zijn. En als na 15, 20, 25 jaar een deel van de installatie aan vervanging toe is zijn de ontwikkelingen op installatiegebied al zoveel verder dat de installatie niet meer te vergelijken is. Het is zelfs niet uit te sluiten dat het probleem dat in de winter onvoldoende opbrengst zou zijn dan ook opgelost is. Ook daarom moet je de ontwikkeling van zonnestroom niet frustreren.
Daarnaast moet je, denkend aan de woonconsument, niet alleen aandacht hebben voor het gebouwgebonden energieverbruik, maar ook voor het gebruiksgebonden energieverbruik. Een groot deel van het gebruiksgebonden energieverbruik kan niet opgelost worden met bouwkundige maatregelen. Dit wordt nog wel eens vergeten in de discussies over energiezuinig bouwen.

Beste Jan Roelof,

Je opmerking over gebruiksgebonden verbruik is interessant. Voor mij staat dat in het kader van het gedrag van woningbezitters. En dat gedrag hangt af van de betrouwbaarheid van de overheid als het gaat om lange termijn investeringen zoals zonnepanelen.

Je noemt ook CO2 reductie. Ik lees steeds meer berichten en onderzoeken dat het hele CO2 verhaal gebakken lucht is, maar dat inmiddels wel verankerd is in afspraken waar de overheid zich aan wil houden.

Als inderdaad blijkt dat er geen verband is tussen global warming en een hogere CO2-concentratie, en ik neig daarnaar, dan moet het complete energiebeleid herzien worden. En dat raakt dan uiteraard ook de energiemaatregelen met betrekking tot woningen. Ik denk dat wij dit binnen enkele jaren gaan meemaken.

Succes en groeten!



Jan Roelof Hoving zei:

Als Nederland de doelstellingen op het gebied van CO2 reductie wil gaan halen zullen alle zeilen bijgezet moeten worden en moet je niet de ene maatregel ontmoedigen (Zonne PV) en de andere maatregel de voorkeur geven (Passief bouwen).
En als je naar de consument kijkt zou een dergelijke actie heel dom zijn. Voor de meeste woonconsumenten is de doelstelling CO2 reductie van secondair belang. De belangstelling voor zonnepanelen bij de woonconsument komt vooral door het feit dat hij/zij minder afhankelijk wil zijn van de energieleverancier. Het zou ook een rem betekenen om de ontwikkeling van zonnestroom.

Waar ik het wel mee eens ben is dat er meer aandacht (lees kennis in de bouwwereld) moet komen voor de gebouwschil.
Miscchien moet de EPC wel uit elkaar getrokken worden:
Het bouwkundige deel en het installatiedeel apart en wel om de volgende redenen:

Een gebouw gaat in het algemeen langer mee dan zijn installatie. Meer aandacht voor het bouwkundige deel zou daarom terecht zijn. (En ook de gebouworiëntatie, maar daar kan Chris Zijdeveld ook veel over vertellen).
De basis moet goed zijn. En als na 15, 20, 25 jaar een deel van de installatie aan vervanging toe is zijn de ontwikkelingen op installatiegebied al zoveel verder dat de installatie niet meer te vergelijken is. Het is zelfs niet uit te sluiten dat het probleem dat in de winter onvoldoende opbrengst zou zijn dan ook opgelost is. Ook daarom moet je de ontwikkeling van zonnestroom niet frustreren.
Daarnaast moet je, denkend aan de woonconsument, niet alleen aandacht hebben voor het gebouwgebonden energieverbruik, maar ook voor het gebruiksgebonden energieverbruik. Een groot deel van het gebruiksgebonden energieverbruik kan niet opgelost worden met bouwkundige maatregelen. Dit wordt nog wel eens vergeten in de discussies over energiezuinig bouwen.

Beste Conno,

Er komen idd steeds meer rapporten uit met als resultaat dat de Co2 uitstoot niet de veroorzaker is van de Global warming. Het zou heel goed kunnen dat dit beleid gestuurd op Co2 uitstoot in de prullenbak gaat.

Maar opzich is er niets mis met de doelstelling om minder energie te gebruiken.

Nee, minder energie gebruiken is prima. Het bespaart jou en mij geld. Het is een keuze.

Aan de andere kant is meer energie gebruiken wellicht ook niet erg, het helpt de economie.

Het gaat, zoals ik al eerder aangaf om een kostenkeuze. En om dit soort keuzes te kunnen maken is heldere en betrouwbare informatie nodig over het (kosten)effect van gedragsverandering en energie-investering. Dan blijkt de overheid met subsidies een relatief onbetrouwbare informatiebron te zijn door de korte houdbaarheid van afspraken in relatie tot de levensduur.

Misschien moeten alle energie-subsidies wel zo snel en netjes mogelijk afgeschaft worden.

Albert J. Boom (RekenService) zei:

Beste Conno,

Er komen idd steeds meer rapporten uit met als resultaat dat de Co2 uitstoot niet de veroorzaker is van de Global warming. Het zou heel goed kunnen dat dit beleid gestuurd op Co2 uitstoot in de prullenbak gaat.

Maar opzich is er niets mis met de doelstelling om minder energie te gebruiken.

We wijken af van de stelling maar. Maar het probleem met de overheid is dat er niet een lange termijn visie is, elk nieuw kabinet begint weer opnieuw met de geld potjes te schuiven. dit komt idd niet ten goede aan de betrouwbaarheid over lange termijn investeringen. Want als ze teveel inkomsten dreigen mis te lopen veranderen ze snel de spelregels. Bv de wegenbelasting vrije auto's (aygo, 107, enz) zijn nu (straks) al niet meer belastingvrij.

Zonnepanelen zijn niet per definitie een goede zaak voor het milieu

Zoals ieder weldenkend mens weet is het milieu het meest er mee gediend dat energie wordt bespaard, in plaats van opgewekt. Bewonersgedrag (zuinig omgaan met energie), isolatie en warmte-terugwinning prevaleert dan ook boven duurzame opwekking, zoals Sjoerd Nienhuis terecht stelt. Maar er is meer:

De energie van PV-cellen is met name beschikbaar wanneer ze die juist niet nodig hebt: op zonnige dagen, wanneer men bij voorkeur buitenhuis verblijft. In Duitsland leidde dat er al toe dat er meer PV-energie werd geproduceerd dan er totaal aan elektriciteit verbruikt werd. Een probleem voor de netbeheerder.
Omdat de energie van PV-cellen niet beschikbaar is wanneer de zon niet schijnt, moet er tóch een gelijke capaciteit aan grijze elektriciteit opwekking geïnstalleerd worden; in dit opzicht is er geen enkele besparing integendeel: de investering in capaciteit wordt dubbel gedaan. Windenergie is daarvoor geen alternatief, want je bent er niet zeker van dat het stevig waait wanneer de zon verstek laat gaan.

Ook is het een fabeltje dat PV-cellen geen broeikas-effect zouden hebben. Bij de productie van PV-cellen wordt veel energie verbruikt.

In het best case scenario (dunnefilmtechnologie, geproduceerd in Europa) is – voor zover mij bekend - de productie van één vierkante meter zonnecellen goed voor een uitstoot van 75 kilogram CO2. In het worst case scenario (mono kristallijn, geproduceerd in de VS) wordt dat 314 kilogram.
In dit worst case scenario bedraagt de emissies ongeveer 100 gram CO2 per kilowattuur geleverde elektriciteit over de levensduur van de panelen – wat zonnepanelen slechts 4,5 keer schoner maakt dan gas. We gaan dan uit van een levensduur van 25-30 jaar.
Voor andere types zonnecellen en voor zonnecellen geproduceerd in Europa is de score iets beter. Daarbij moet bedacht worden dat deze types veelal een lager rendement hebben.
Maar we uitgaan van een levensduur van slechts 15 jaar, komt het worst-case scenario uit op 200 gram CO2 per kilowattuur – slechts 2,5 keer beter dan gas. Dit is wellicht realistisch omdat over 15 jaar de huidige panelen zullen moeten concurreren met panelen met een veel beter rendement, en op grond daarvan vervangen worden.
Mijn conclusie: PV-cellen zijn beperkt nuttig, komen pas in aanmerking nadat het maximale is gedaan om energie te besparen en stimulering met subsidies is onterecht. Dat laatste geldt trouwens voor alle energiebesparende maatregelen met een korte terugverdientijd.

Beste Jan,

In veel discussies wordt meer CO2 gelijkgesteld met schade aan het milieu. Jij doet dat ook. Het gaat dan (neem ik aan) om een opwarmingseffect van de aarde. Zolang deze relatie niet echt hard gemaakt is, ben ik er faliekant op tegen CO2 tot een vieze, giftige, gevaarlijke stof te bombarderen. Het is domweg te belangrijk om het niet zeker te weten. Benader het op een eerlijke, niet emotionele, wetenschappelijke manier. Op zich is CO2 uiteraard in de verste verte geen milieu onvriendelijke stof, we ademen het de hele dag in en we kunnen niet zonder. In de tuinbouw werd toen ik in de vakanties tomaten plukte in het Westland bemest met CO2 concentraties ver boven de 500ppm en voor zover ik weet is dat niet schadelijk voor mensen.

Laten we met elkaar ons gezonde kritische verstand gebruiken.

Groeten, Conno



Jan Bovenlander zei:

Zonnepanelen zijn niet per definitie een goede zaak voor het milieu

Zoals ieder weldenkend mens weet is het milieu het meest er mee gediend dat energie wordt bespaard, in plaats van opgewekt. Bewonersgedrag (zuinig omgaan met energie), isolatie en warmte-terugwinning prevaleert dan ook boven duurzame opwekking, zoals Sjoerd Nienhuis terecht stelt. Maar er is meer:

De energie van PV-cellen is met name beschikbaar wanneer ze die juist niet nodig hebt: op zonnige dagen, wanneer men bij voorkeur buitenhuis verblijft. In Duitsland leidde dat er al toe dat er meer PV-energie werd geproduceerd dan er totaal aan elektriciteit verbruikt werd. Een probleem voor de netbeheerder.
Omdat de energie van PV-cellen niet beschikbaar is wanneer de zon niet schijnt, moet er tóch een gelijke capaciteit aan grijze elektriciteit opwekking geïnstalleerd worden; in dit opzicht is er geen enkele besparing integendeel: de investering in capaciteit wordt dubbel gedaan. Windenergie is daarvoor geen alternatief, want je bent er niet zeker van dat het stevig waait wanneer de zon verstek laat gaan.

Ook is het een fabeltje dat PV-cellen geen broeikas-effect zouden hebben. Bij de productie van PV-cellen wordt veel energie verbruikt.

In het best case scenario (dunnefilmtechnologie, geproduceerd in Europa) is – voor zover mij bekend - de productie van één vierkante meter zonnecellen goed voor een uitstoot van 75 kilogram CO2. In het worst case scenario (mono kristallijn, geproduceerd in de VS) wordt dat 314 kilogram.
In dit worst case scenario bedraagt de emissies ongeveer 100 gram CO2 per kilowattuur geleverde elektriciteit over de levensduur van de panelen – wat zonnepanelen slechts 4,5 keer schoner maakt dan gas. We gaan dan uit van een levensduur van 25-30 jaar.
Voor andere types zonnecellen en voor zonnecellen geproduceerd in Europa is de score iets beter. Daarbij moet bedacht worden dat deze types veelal een lager rendement hebben.
Maar we uitgaan van een levensduur van slechts 15 jaar, komt het worst-case scenario uit op 200 gram CO2 per kilowattuur – slechts 2,5 keer beter dan gas. Dit is wellicht realistisch omdat over 15 jaar de huidige panelen zullen moeten concurreren met panelen met een veel beter rendement, en op grond daarvan vervangen worden.
Mijn conclusie: PV-cellen zijn beperkt nuttig, komen pas in aanmerking nadat het maximale is gedaan om energie te besparen en stimulering met subsidies is onterecht. Dat laatste geldt trouwens voor alle energiebesparende maatregelen met een korte terugverdientijd.




Beste Jan,

In veel discussies wordt meer CO2 gelijkgesteld met schade aan het milieu. Jij doet dat ook. Het gaat dan (neem ik aan) om een opwarmingseffect van de aarde. Zolang deze relatie niet echt hard gemaakt is, ben ik er faliekant op tegen CO2 tot een vieze, giftige, gevaarlijke stof te bombarderen. Het is domweg te belangrijk om het niet zeker te weten. Benader het op een eerlijke, niet emotionele, wetenschappelijke manier. Op zich is CO2 uiteraard in de verste verte geen milieu onvriendelijke stof, we ademen het de hele dag in en we kunnen niet zonder. In de tuinbouw werd toen ik in de vakanties tomaten plukte in het Westland bemest met CO2 concentraties ver boven de 500ppm en voor zover ik weet is dat niet schadelijk voor mensen.

Laten we met elkaar ons gezonde kritische verstand gebruiken.

Groeten, Conno



Jan Bovenlander zei:

Zonnepanelen zijn niet per definitie een goede zaak voor het milieu

Zoals ieder weldenkend mens weet is het milieu het meest er mee gediend dat energie wordt bespaard, in plaats van opgewekt. Bewonersgedrag (zuinig omgaan met energie), isolatie en warmte-terugwinning prevaleert dan ook boven duurzame opwekking, zoals Sjoerd Nienhuis terecht stelt. Maar er is meer:

De energie van PV-cellen is met name beschikbaar wanneer ze die juist niet nodig hebt: op zonnige dagen, wanneer men bij voorkeur buitenhuis verblijft. In Duitsland leidde dat er al toe dat er meer PV-energie werd geproduceerd dan er totaal aan elektriciteit verbruikt werd. Een probleem voor de netbeheerder.
Omdat de energie van PV-cellen niet beschikbaar is wanneer de zon niet schijnt, moet er tóch een gelijke capaciteit aan grijze elektriciteit opwekking geïnstalleerd worden; in dit opzicht is er geen enkele besparing integendeel: de investering in capaciteit wordt dubbel gedaan. Windenergie is daarvoor geen alternatief, want je bent er niet zeker van dat het stevig waait wanneer de zon verstek laat gaan.

Ook is het een fabeltje dat PV-cellen geen broeikas-effect zouden hebben. Bij de productie van PV-cellen wordt veel energie verbruikt.

In het best case scenario (dunnefilmtechnologie, geproduceerd in Europa) is – voor zover mij bekend - de productie van één vierkante meter zonnecellen goed voor een uitstoot van 75 kilogram CO2. In het worst case scenario (mono kristallijn, geproduceerd in de VS) wordt dat 314 kilogram.
In dit worst case scenario bedraagt de emissies ongeveer 100 gram CO2 per kilowattuur geleverde elektriciteit over de levensduur van de panelen – wat zonnepanelen slechts 4,5 keer schoner maakt dan gas. We gaan dan uit van een levensduur van 25-30 jaar.
Voor andere types zonnecellen en voor zonnecellen geproduceerd in Europa is de score iets beter. Daarbij moet bedacht worden dat deze types veelal een lager rendement hebben.
Maar we uitgaan van een levensduur van slechts 15 jaar, komt het worst-case scenario uit op 200 gram CO2 per kilowattuur – slechts 2,5 keer beter dan gas. Dit is wellicht realistisch omdat over 15 jaar de huidige panelen zullen moeten concurreren met panelen met een veel beter rendement, en op grond daarvan vervangen worden.
Mijn conclusie: PV-cellen zijn beperkt nuttig, komen pas in aanmerking nadat het maximale is gedaan om energie te besparen en stimulering met subsidies is onterecht. Dat laatste geldt trouwens voor alle energiebesparende maatregelen met een korte terugverdientijd.

Beste Jan,

CV-ketel en boilers  met een levensduur van 12 tot 15 jaar moeten dan ook in jouw co2 berekening evenals de gegalvaniseerde leidingen meegenomen worden.

Over 2 jaar komen er zonnepanelen op de markt die al 3 keer meer energie leveren dan de huidige pv-panelen met nanovezel technologie.

Mono kristallijne panelen zijn niet geschikt voor de nederlandse markt deze panelen werken met direct zonlicht en werken van een hogere lux-waarde dan de poly kristallijne panelen, deze werken met daglicht.

En alles is maar relatief, 

Ga in je redenering en conclusie geen 'appels met peren' vergelijken.

Met vriendelijke groet,

Gerrit van Harn

 

Beste Conno,

sterker nog: concentraties tot 1200 ppm CO2 zijn voor gezonde mensen onschadelijk, onder 800 ppm is, voor zover ik weet, iedereen veilig. Daar gaat het mij niet om. Ik breng alleen onder de aandacht dat zonnepanelen niet CO2 neutraal zijn, en dus niet per definitie een goede zaak voor het milieu. Ieder denkt daar maar het zijne van. Hoofdzaak is dat het beter is energie te besparen en terug te winnen dan PV-panelen te plaatsen. Het lijkt mij sterk dat iemand het daarmee oneens kan zijn.

Beste Gerrit,

deze discussie gaat over PV-panelen. Als het over CV-installaties zou gaan had je volkomen gelijk gehad.

We dwalen af. For the record: 97% van de wetenschappelijke studies wijst uit dat er een door de mens veroorzaakt klimaatprobleem is (http://www.washingtonpost.com/blogs/capital-weather-gang/wp/2013/05...). Maar daar ging het niet om. 1 salderen moet wel kunnen; 2 energiebesparende maatregelen mogen niet gehinderd worden vanwege de 'PV-bonus'. Of het nu gaat om CO2 of de portemonnee, energiebesparing is altijd goed. Het kan niet zo zijn dat we slecht bouwen omdat we het met PV-panelen wel weer compenseren. Graag weer even terug naar de stellingen van Zijdeveld, of de ladder van Zijdeveld van mijn part (zie boven).

Beste Jeroen,

We dwalen inderdaad af, maar niet zoveel. Salderen is voor zover ik het zie één van de knoppen waar de overheid aan kan draaien. Rond PV zijn er meer van dit soort knoppen.

Ik pleit er daarom voor om dit soort discussies in een breder perspectief te plaatsen. De overheid wil de CO2 uitstoot beperken en PV helpt daarbij. Maar het mag niet teveel kosten, dus er wordt weer aan een knop gedraaid.

In combinatie met de snelle technologische ontwikkeling is PV inderdaad, zoals eerder opgemerkt, nog steeds een 'belevings-investering' en geen zich terug verdienende investering.

Het salderen is daarom volgens mij iets marginaals.

Tenslotte kan ik het toch niet laten om nog even te reageren op je grafiekje in de Washington Post:

Het feit dat dit soort artikelen verschijnt is alleen al opmerkelijk en verder is duidelijk te zien dat de groei van het aantal voorstanders stagneert terwijl het aantal 'neutralen' sterk toeneemt. Zou te denken moeten geven lijkt mij.

Hartelijke groeten, Conno

Antwoorden op discussie

RSS

Wie zijn lid van BouwProfs?

© 2024   Gemaakt door Michel Eek.   Verzorgd door

Banners  |  Een probleem rapporteren?  |  Algemene voorwaarden

Google+