BouwProfs

De bouw online verbonden.

Uit de European Architectural Barometer, een onderzoek dat elk kwartaal wordt uitgevoerd onder 1600 architecten uit acht Europese landen, blijkt baksteen het imago te hebben als meest duurzame gevelproduct. baksteen, hout en steen worden het meest genoemd. Hout neemt hier een bijzondere positie in, het wordt namelijk veel genoemd als het meest en als het minst duurzame product.

Wat vind jij van het imago van de baksteen als het meest duurzame gevelproduct? Deel je de mening van de architecten of juist niet? En wat zou in dat geval naar jouw mening het predicaat meest duurzame gevelproduct dan wel verdienen?

Weergaven: 915

Hierop reageren

Berichten in deze discussie

Als je van baksteen een gebouw maakt waarin de mensen na 20 jaar niet dood gevonden willen worden is baksteen niet duurzaam. Het omgekeerde wordt door bijna alle Nederlandse binnensteden bewezen. Het gebruik van materialen met een zeer lange levensduur vraagt daarom om een (zeer) hoge beeldkwaliteit.

(. . . we blijven modderen met duurzaamheid.  Natuurlijk gaat een baksteen lang mee.  Het blijft de vraag of dat wat je er van maakt ook zijn functie / nut behoudt.  Maar dat is een andere vraag. . . .)

Als ik van een afstand naar de baksteen kijk dan is het een raar ding.  Is dit nu, anno 2014 de beste manier om vanuit energie of vanuit ecologie of vanuit levensduurkosten of vanuit handigwerken of willekeurig wat voor uitgangspunt, om een geven te maken?  Ik denk het niet.  Ik denk dat als je een oplossing zou moeten bedenken die duurzaam is of lang mee gaat en kosten efficien is, enz, voor het bouwen van een gevel, dat je dan niet uit komt op een baksteen.  Het is geen slecht materiaal, maar vanuit een hedendaagse benadering denk ik niet dat je er op uit zou komen.

Dus we doen het vooral omdat we niet beter weten, niet anders willen, niet anders kunnen, enz.

 

Hoe kan een baksteen met zijn slechte thermische isolatie, vochtdoorslag, in een constructie alleen drukkracht bestendig en niet recirculairbaar ooit genoemd worden als duurzaam bouwproduct?

@Toon

Je kunt moeilijk ontkennen dat de grachtengordel van baksteen gemaakt is.... anders gezegd; het staat er al weer een hele tijd. Wouter heeft zijn visie op de baksteen in de huidige bouwopgave gegeven, en daarin heb je waarschijnlijk een punt.

n.a.v. Toon:

Geldt niet voor heel producten dat er altijd wel een waslijst  te geven is  wat ze niet zijn of waarin ze niet goed zijn? 

Is de kunst van bouwen niet dat je al deze producten op een goede wijze moet combineren. en de combinatie van dat alles maakt of iets goed of slecht is en ook of het al dan niet duurzaam is. Een enkel product eruit halen en daar de vraag over stellen vind ik eigenlijk verspild onderzoek.

n.a.v. Vincent.

leuke insteek. maar van elke materiaal (niet allen van baksteen) kan je over 30 jaar pas zeggen of mensen het dan nog waarderen of niet.  zelfs de kleur en variatie van de baksteen kan daarin bepalend zijn, de  methode van voegen of de mate van  ramen en de vormgeving van de ramen, de verhouding van  gevelelementen onderling. en hoe hoog het totale gebouw is en in welke omgeving dat gebouw staat .

Ik denk niet dat het aan het product de baksteen an sich ligt. 

Maar je hebt zeker een punt. we kunnen nu het meest duurzame product kiezen en heel mooi bouwen maar wil iemand het product over 30 jaar wel gebruiken?             

Alle voorgaande schrijvers hebben een punt. Duurzaamheid heeft echter weinig te maken met levensduur. Veel meer zou gekeken moeten worden naar de milieulast van een product en de economische haalbaarheid. Bij de productie van een baksteen gaat veel energie zitten in het delven van de klei en het verhitten tot een baksteen, aangevuld met transportkosten naar de bouwlocatie. Bij een alternatief product zoals hout is de levensduur weliswaar veel korter, maar misschien weegt het vervangen van een gevel in hout wel op tegen de milieulast van baksteen. Veel erger is als je bedenkt dat je bakstenen stapelt met cement en zand. De milieulast (energie) om cement te maken is gigantisch en het transport van cement en zand naar de bouwlocatie idem, in vergelijking met wat spijkers en schroeven om een houten gevel te bevestigen. Kortom natuurproducten als hout en mens gemaakte producten als baksteen, glas of kunststoffen zijn alleen op duurzaamheid te vergelijken als je alle componenten kent. Welke invloeden wil je buiten het gebouw houden, het klimaat, transportkosten en de milieulast van het transport, hergebruik mogelijkheden, productie kosten en milieulasten, onderhoudskosten en frequentie alsmede de milieulast die dat weer geeft. Last but not least, het oog wil ook wat. Succes met dit vraagstuk.

Wat betreft de materiaalkeuze van gebouwen (en dus ook gevels) is ook de natuurlijke beschikbaarheid van desbetreffende grondstoffen van invloed op de duurzaamheid. De rivierklei is een natuurlijke Nederlandse grondstof, net zoals kwalitatief goede houtsoorten (met name hoge kwaliteit langzaam gegroeid grenen) in bijvoorbeeld Canada en de Scandinavische landen een logisch bouwmateriaal is. Toepassing van deze goede houtkwaliteit als gevelmateriaal kan in die landen (met een onderhoudcyclus van 5-6 jaar) een veel langere levensduur (tot 80 jaar) hebben dan in Nederland wordt verwacht. Ook zijn er in die landen erg veel distributiepunten die transportkosten naar de bouwplaats sterk reduceren.

Maar in Nederland lijkt mij baksteen een veel logischer product dan hout voor toepassing in de gevels.

De baksteen van nu is een misbaksel.
De straatklinker is veel duurzamer want die kan hergebruikt worden.
Net als van origine de baksteen. Maar dat gebeurt al lang niet meer.
Ik had een goede buurman uit Olland die per ongeluk die domme gebruiken vandaar had mee genomen.
De oude wijze van bouwen hier is met veel kalk er in zodat de muren kunnen blijven werken.
Die muren scheuren ook niet snel.
Vanouds kon de baksteen hergebruikt worden vanuit de Bijbel en de middeleeuwen zijn daar genoeg voorbeelden van.
Nu is het een weggooiproduct geworden in een weggooimaatschappij alleen nog geschikt voor de puinkraker en de wegenbouw.
Muren uitslijpen en opnieuw voegen met kei harde cement op een veenachtige grond zoals dat vaak gebeurd in het hart van Holland vind ik net
zoiets als vloeken in de kerk.
Het is wachten op nieuwe scheuren en weg is weer het decadente status symbool.
Het had beter geweest met klei / kalk te metselen maar dat is daar niet vanouds aanwezig zodat de traditionele gewoontes daar nog steeds
hetzelfde zijn.
Het is niet duurzaam op die manier te bouwen vanwege steeds terugkerend onderhoud omdat keiharde cement scheurt
Zou er met toevoeging kalk gemetseld worden dan is er nog een probleem.
De zure omgeving van het veen zorgt er ook nog eens voor dat de kalk snel aantast.
Vandaar dat het niet toegepast werd in Holland. Het blijft modderen daar.

Wat ik mis in deze discussie is de verandering van de positie die de baksteen in het bouwen in neemt. Betrof dat vroeger het hele gebouw dan is dat nu meer en meer verschoven naar de buitengevel. Op dit moment wordt hij ook als buitenspouwblad steeds meer verdrongen. De binnenschil wordt drager, de buitenschil klimaatregeling. Als toplaag daarvan is hij wel erg dik en (buiten de Nederlandse traditie) zijn er andere goede materialen voor een esthetische water- en wind-dichte afwerking.

Dat de baksteen in zijn samenhang met het geheel bekeken moet worden lijkt mij duidelijk, maar een heroriëntatie (en nieuwe productontwikkeling?) die ook die gedachte weer overstijgt is ook nodig.

Klei wordt meegevoerd door de grote rivieren en zet zich in Nederland af in de uiterwaarden. Daardoor is het een van de weinige lokaal aanwezige grondstoffen in Nederland die zich ook nog eens steeds aanvult. Onderzoek door Deltares heeft aangetoond dat we minder klei gebruiken dan 'aangroeit'. Maar we moeten  wel iets met die klei, want de uitwaarden moeten laag worden houden om het gevaar op rivieroverstromingen te beperken. Denk aan het project 'ruimte voor de rivier'. Het is dus heel mooi dat we met deze klei in Nederland bakstenen en keramische dakpunnen kunnen maken die al eeuwenlang heel functioneel en gewaardeerd blijken met een zeer lange levensduur op de zwaarst belaste plaatsen zoals de schil van het gebouw. De huidige winning van klei (nu ongeveer 20 jaar gebruikt) levert ook nog eens veel nieuwe natuur op langs de grote rivieren. De benodigede energie voor productie van baksteen is sinds 1975 meer dan gehalveerd en de emissies uit de schoorstenen zelfs met 90%. En deze ontwikkelingen gaan nog steeds door. Via innovatie in de producttechnologie en productinnovatie wil de keramische industrie de energieinhoud van haar producten in 2030 nog eens met kwart verminderen ten opzichte van 2005. De huidige prestaties van baksteen op milieugebied zijn gewoon terug te vinden in de Nationale Milieudatabase, MRPI-bladen en NIBE systematiek. En daaruit blijkt dat baksteenmetselwerk goed scoort als gevelafwerking / buitenspouwblad. Daarbij wordt gebruikelijk ook nog uitgegaan van een gebouwlevensduur van de woning van 75 jaar, terwijl de werkelijke gemiddelde levensduur van een woning op 120 jaar wordt geraamd. Aangezien baksteenmetselwerk normaal gesproken even lang meegaat als het gebouw zal de werkelijke milieuscore dus nog beter zijn. Uiteraard spelen hierbij goede en fraaie gebouwontwerpen, juiste productkeuze en een goede uitvoering een belangrijke rol. 

Naast de milieukant zijn er ook de sociale en economische aspecten van duurzaamheid. Bij baksteen zijn er geen twijfels over responsible sourcing en het product levert  een positieve bijdrage aan de belevingswaarde van de gebouwde omgeving. Dat heeft ook weer invloed op de economische kant: de woningeigenaar ziet graag baksteen aan zijn woning. Naast de uitstraling komt dat ook door de lage onderhoudskosten, stevigheid, lange levensduur en onbrandbaarheid. Andere economisch punten zijn een bijdrage aan de lokale economie en het feit dat baksteenmetselwerk nog steeds het gevelmateriaal is met de laagste lifecycle kosten. Kortom: Ja baksteen is duurzaam

Volstrekt eens met de uitleg van Arie Mooiman, de natuurlijke bechikbaarheid van de grondstof (rivier)klei blijkt mede een essentiele factor te zijn voor de duurzaamheidskwalificatie.

 

Tja, sinds we klei winnen is de natuur enorm verbeterd.  Dat zal wel niemand kunnen betwisten.  Toch denk ik dat het goed is om niet in te dutten met wat er al jaren is.  Ik gebruik de klei voor de pleisterlaag en voor een de vloer, maar dat is voorlopig te alternatief of te ouderwets.  En als je modern en licht en hoog-geisoleerd bouwt dan is extra thermische-massa in het interieur erg welkom.  Dus leemsteen is ook heel erg bruikbaar voor binnen muren ed. , al was het maar voor de natuur die er mee ontstaat.

Gooi de baksteen niet weg, zolang er nog veel aardgas is.  Maar durf ook verder te ontwikkelen.  Ik weet, de belangen zijn enorm om zo lang mogelijk door te gaan met bakken.  Maar wie niet iets van een transitie durft op te pakken die overleeft volgens mij de "duurzaamheid" van de eigen baksteen niet.

Antwoorden op discussie

RSS

Wie zijn lid van BouwProfs?

© 2024   Gemaakt door Michel Eek.   Verzorgd door

Banners  |  Een probleem rapporteren?  |  Algemene voorwaarden

Google+