De bouw online verbonden.

Duurzaamheid; het perfecte voorbeeld van een contradictio in terminis?

Wat komt er na duurzaamheid? Veerkracht!

Onlangs bracht ik een bezoekje aan de website Ode. Ze noemen zichzelf een online community voor optimisten voor wat het waard is.

Volgens Ode is de term ‘duurzame ontwikkeling’ welbeschouwd een contradictio in terminis, een verbinding van twee woorden die elkaar uitsluiten, zoals ‘jeugdige grijsaard’ of ‘progressieve conservatief’. Duurzaamheid , of eigenlijk: houdbaarheid, zoals sustainability kan volgens hen beter worden vertaald, betekent immers stilstand, terwijl ontwikkeling vooruitgang inhoudt. Een beter concept is wellicht veerkracht.

Veerkracht verschilt essentieel van duurzaamheid, meent Andrés Edwards, oprichter van EduTracks, een adviesbureau op het gebied van duurzaam bouwen en ondernemen. ‘Veerkracht is zorgen dat een systeem ecologische, sociale en economische veranderingen kan opvangen’, vertelt Edwards in zijn kantoor in Fairfax, een kleine plaats in Californië. Achter hem hangt een whiteboard vol met A4’tjes, aantekeningen en een plaat van een groengele vlinder boven twee groene bladeren: de illustratie op het omslag van zijn pas verschenen boek, Thriving Beyond Sustainability.

Systemen moeten in zijn ogen wendbaar en vaardig zijn om veranderingen op te vangen. ‘Verandering is immers onvermijdelijk’, zegt hij. ‘Bij duurzaamheid vraag je je af: hoe houd ik het vol, hoe overleef ik? Bij veerkracht vraag je je af: hoe kan ik bloeien? We moeten kijken hoe we onze systemen kunnen aanpassen om dat te bereiken.’

Een veerkrachtig systeem heeft de capaciteit om verstoringen op te vangen en zichzelf te reorganiseren, terwijl het dezelfde functie, structuur en identiteit behoudt. In theorie zou het ecosysteem van de aarde ook een veerkrachtig systeem moeten zijn, dat — ondanks de harde klappen die worden toegebracht — blijft functioneren. -Idealiter willen we dat het terugtrekken van gletsjers niet alleen stopt, maar dat het ijs weer aangroeit. ‘Veerkracht is het cruciale ontbrekende stukje in de puzzel van de klimaatverandering’, schrijft Rob Hopkins, medeoprichter van Transition Network, een organisatie die gemeenschappen onafhankelijk van fossiele energie wil maken, en auteur van The Transition Handbook. ‘Veerkracht is een bruikbaarder concept dan duurzaamheid.’

Wat vindt u, dekt de term duurzaamheid de lading niet, en is de term duurzaamheid het ultieme voorbeeld van een contradictio in terminis? Zullen we vanaf heden de term veerkrachtig bouwen gaan gebruiken en het woord duurzaamheid maar helemaal schrappen?

▶ Hierop reageren

Berichten in deze discussie

Permalink Antwoord van BouwProfs Redactie op 8 September 2010 op 21.37

Reactie via de Bouwend Nederland Linkedin groep van Arjan Visser:

" Leuk taalkundig dilemma. Als je het begrip duurzaamheid bekijkt dan zit hier in mijn beleving ook veerkracht in. Hoogwaardig hergebruik van materialen vraagt om veerkracht, toch?

De CROW werkgroep 'specificeren van duurzaamheid' probeert invulling te geven aan dit begrip. Morgen gaan we het onder andere over de definitie hebben. (zie meer op de crow website.

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van BouwProfs Redactie op 8 September 2010 op 21.43

Reactie via Bouwend Nederland op Linkedin van Peter van Oppen:

" Het is aardig verzonnen. Volgens die redenering kun je ook niet spreken van een stijgend waterpeil; het begrip 'stijging' duidt op beweging, terwijl het waterpeil op een momentane grootheid duidt. Op dezelfde manier kan ik me voorstellen dat een bepaalde ontwikkeling zich doorzet: houdbaar of duurzaam is. Niets mis mee, toch?

Arjan. In de 10 jaar dat ik met duurzaam bouwen bezig ben zie ik steeds weer pogingen langskomen om het begrip duurzaamheid te beschrijven; om een soort universele probleemstelling te bedenken, die tot een universele oplossing leidt. Maar die is er volgens mij niet. Duurzaam betekent volgens mij gewoon dat je in je strategie en bedrijfsvoering streeft naar langdurig gezonde financiële, humane en ecologische situatie nu en in de toekomst van de eigen organisatie en de omgeving, voor zover je dat kunt beïnvloeden. Nu is dat voor elke organisatie anders. Duurzaamheid vult zich dus voor elke organisatie anders in.

Ik stel voor om niet teveel over het algemene begrip duurzaamheid te filosoferen, maar per organisatie of product te kijken naar de 3 p's (people, profit, planet) en vooral de tijdsfactor (of het proces) daarbin mee te nemen, want als bedrijf in een keten kun je ook (duurzame) invloed uitoefenen op organisaties voor én achter in de keten. Duurzame ontwikkeling komt wat mij betreft overeen met MVO (Maatschappelijk verantwoord ondernemen). Of maak ik het nu al te simpel? "