De bouw online verbonden.

Is de alliantie het bouwcontract van de toekomst?

(Bron: Universiteit van Tilburg)

" De scheiding tussen ontwerp en uitvoering van bouwprojecten levert problemen op. "

In zijn afscheidsrede op 23 april aan de Universiteit van Tilburg pleitte hoogleraar bouwrecht Matton van den Berg daarom voor het Anglo-Amerikaanse contractmodel van de alliantie. Daarin zijn de contractpartijen partners.

De scheiding tussen ontwerp en uitvoering in de bouw, nodig voor een scherpe prijsstelling in het aanbestedingsstelsel, heeft volgens hoogleraar Van den Berg geleid tot een te zwakke positie van de aannemer als contractpartij. De bouwer kan geen invloed uitoefenen op het ontwerp – terwijl hij daar vaak wel de aansprakelijkheid voor draagt –, omdat wordt afgeweken van de UAV-voorwaarden (Uniforme Administratieve Voorwaarden voor de uitvoering van werken). Deze voorwaarden sluiten de aansprakelijkheid van de aannemer voor het ontwerp uit.

Gedragscode
Om de aansprakelijkheid en risico’s evenwichtiger te verdelen, moet er een gedragscode komen, vindt de hoogleraar. Naleving van de UAV is overigens ook in het belang van de opdrachtgever, want onvoorzien werk wordt toch doorberekend als meerwerk, of in de vorm van minder goede kwaliteit. Met alle gevolgen van dien.

Samenbrengen
Maar voor een structurele oplossing moeten ontwerp en uitvoering weer bij elkaar worden gebracht, stelt Van den Berg. Dat gebeurt tot op zekere hoogte met de bouwteam methode, waarbij de aannemer al in de ontwerpfase kan worden ingeschakeld als adviseur. Nog verder gaat het geïntegreerde concept. Daarbij wordt de ontwerpfunctie geheel of gedeeltelijk aan de bouwer overgedragen. De beste oplossing is echter het Anglo-Amerikaanse alliantiemodel, waarin opdrachtgever en aannemer partners zijn. Dit model is vooral geschikt voor grote, complexe bouwprojecten.

Besparen
In een alliantie zijn de belangen van de partijen niet meer tegengesteld: de partners delen winst en verlies volgens zorgvuldige afspraken. Omdat ze de risico’s samen beheersen, kunnen ze tijd en geld besparen. In Nederland heeft ProRail het al met succes toegepast.

Wat vindt u van het idee van hoogleraar Van den Berg om de Alliantie als bouwcontract van de toekomst te beschouwen? Past het in het Nederlandse model, en de Nederlandse cultuur om de contract partijen partners te laten zijn?

▶ Hierop reageren

Berichten in deze discussie

Permalink Antwoord van BouwProfs Redactie op 15 Mei 2010 op 20.28

Reactie via de BouwProfs groep op Linkedin van Eric Hogenbirk, Sr. Bouwkostendeskundige bij MBK:

" Een mooie discussie! Waar het meestal aan schort is het wederzijds vertrouwen. Is iedereen zo transparant als men beweert? Kunnen we inderdaad de risico's of de winst delen?

Wat mij betreft is het mooiste wat er is bouwen in bouwteam. Ik heb dit vanuit de aannemerskant meegemaakt en als adviseur vanuit de opdrachtgeverskant. Als bouwkostendeskundige kun je bijdragen aan het vertrouwen tussen de diverse partijen. Het mooiste is als je vooraf vaststeld dat het een kwestie is van leven en laten leven. Niet het onderste uit de kan willen, maar elkaar wat gunnen.

Dit houdt niet in dat je zomaar alles kunt doen en laten wat je wilt. Je mag elkaar aanspreken op punten waar je het niet mee eens bent. Zorg er dan wel voor dat je met elkaar in gesprek gaat/blijft. Je mag de risico's verder daar neer leggen waar ze horen. Daar kun je ook rekening mee houden. Je moet de risico's niet afschuiven, of alleen maar bij één partij neerleggen. Werk met elkaar vanaf SO naar VO, DO en besteksfase. Leg de met elkaar gemaakte afspraken vast in bestek en tekeneningen.

Bij start bouw ben je met elkaar overeengekomen dat dit akkoord is en met elkaar los je de eventuele problemen/onvolkomenheden die je gaandeweg de uitvoering nog tegen komt op. Je komt dan met elkaar gegarandeerd tot een mooi product en automatisch voor alle partijen het gewenste resultaat. "

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van Michel Eek op 15 Mei 2010 op 20.37

Reactie via de BouwProfs groep op Linkedin van Paul Opdam, Hoofd Business Development bij De Vries & van de Wiel:

" Ik denk zeker aan het contract voor de toekomst. Voor alle contractpartners gelijke belangen. Goede zaak ook dat Prorail nu kiest om een groot deel van de OV SAAL in alliantie-vorm in de markt te zetten. Succesfactoren: vertrouwen en kundigheid. "

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van Michel Eek op 15 Mei 2010 op 20.39

Reactie via de BouwProfs groep op Linkedin van Onno Koster, Managing Director Crevas Vastgoedmanagement:

" @Marcel, voor iemand die een boek schrijft met als titel "Welcome to the Future Cloud" ben je erg kort van stof in je standpunt en uitleg. Die "...future Cloud" duid dat op de toekomstige regen en onweersbuien boven ons hoofd? Sorry ik ga even off-topic.

Interessant vind ik je opvatting: "Weg met de strikte scheiding tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Dat is de toekomst." Hoe denk je dit te kunnen bewerkstelligen? Kun je het verwoorde standpunt nader verklaren?

@Eric, een bouwteam draagt zeker positief bij aan de gehele missie. Echter voor wat betreft de structuur, daar kunnen we natuurlijk over steggelen. Vele opties zijn tenslotte mogelijk.
Het bouwteam 'an sich' is dan ook niet het bezwaar. Hoe groter de structurering of vorming hoe belangrijker het teamverband. Interessanter wordt je verdere uitleg in kortweg, "Heiligt een doel ooit de middelen?" en "Wat is rechtvaardigheid?".

Je uitleg geeft universeel de structuur aan der ethische en natuurlijke begrippen als: verantwoordelijkheid, schappelijkheid, juistheid, universaliteit enzovoorts. Kortom hoe gaan we om met de overtuiging van bepaalde morele principes. Leven en laten leven is inderdaad een vorm van wederzijds respect in de keuzevrijheid en de ruimte die we toekennen aan dat domein.

Echter het huidige regiem èn de aangeleerde gedragspatronen binnen de bouwketen -als spil van vele sectoren en branche gerichte ondernemingen, organisaties en groepen- beperkt het resultaat in gezamenlijk handelen zoals de alliantie tracht te bewerkstelligen.
Een onderneming is geen natuurlijk persoon en kan zo ook niet functioneren. Het winstbejag wordt daardoor ook anders opgebouwd, verdeeld en al dan niet volgens morele principes toegeëigend en/ of uitgekeerd.

Hoe gaan ondernemingen hun risico's, winst en verlies eerlijk en volgens zorgvuldige afspraken verdelen? Wat is zorgvuldig en wat is eerlijk naar ondernemingen met ieder een eigen belang. Ondernemingen die zijn opgebouwd uit bijvoorbeeld, vermogende particulieren, diverse vormen van besloten beleggingsinstellingen, tot (enkele) beursgenoteerde beleggingsfondsen of een overheid zelf.
De alliantie uit zich in beginsel goed voor grote en complexe projecten, juist waar veelal dit soort ondernemingen of instanties in zijn vertegenwoordigd. M.a.w. de verdeelsleutel in een winst en risicobeheer ligt veel complexer. En hypothetisch gesteld dat je de verdeelsleutel weet te maken, zal een nieuwe risicoanalyse een nieuw verschil maken.

Prijsconcurrentie moet blijven, het huidige aanbestedingsbeleid dient anders te worden vormgegeven. Mijn 'Now How' van dit beleid reikt onvoldoende ver om een juiste verandering aan te kunnen geven. Echter gevoelsmatig en refererend aan het verleden is een optimalisatie noodzakelijk.

De gedragscode der alliantie naast reeds vele bestaande gedragscodes, standaarden en normen resulteert tot nog meer ondoorzichtigheid. Maar goed dit is slechts mijn visie en interpretatie. "

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van BouwProfs Redactie op 15 Mei 2010 op 20.42

Reactie via de BouwProfs groep op Linkedin van Eric Hogenbirk, Sr. Bouwkostendeskundige MBK:

" Onno,

Ik ben het met je eens dat het lastig is om een gemeenschappelijk doel vast te stellen. Ook is "rechtvaardigheid" voor ieder mens weer anders. Maar alles begint toch met vertrouwen? Misschien is dat de eigenlijke discussie die we moeten voeren. Is er wel vertrouwen in elkaar? Zonder vertrouwen kun je nooit met elkaar samenwerken. Als het vertrouwen er is hoef je toch niet in oneindige protocollen en ondoorzichtige constructies te werken? Of ben ik hierin te naïef?
Als ik hierin te naïef ben, dan is jouw visie en interpretatie de juiste! "

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van Michel Eek op 21 Mei 2010 op 14.45

Reactie via de BouwProfs groep op Linkedin van Marcel Bullinga, Futurist & Keynote Speaker:

@Onno Koster. Ik probeer altijd zo kort mogelijk te zijn op een social site, maar vooruit, je vraagt nu om uitleg over mijn opvatting "Weg met de strikte scheiding tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Dat is de toekomst."

In de toekomstwolk is alles met elk ding en met iedereen verbonden. De virtuele wereld is dan het voorportaal tot de fysieke wereld; de fysieke wereld functioneert alleen nog maar door de virtuele wereld (net als elektriciteit). In die wolk zijn grenzen tussen voorheen gescheiden domeinen volstrekt vervaagd; door het virtuele kan iedereen op elkaars terrein komen (mits je je de benodigde kennis en contacten eigen maakt).

Communicatie en uitwisseling van kennis is super makkelijk in die wolk. Huidige complexiteit wordt eenvoud in de wolk. De klant wordt dus ontwerper; dat is nu te complex maar in de wolk reikt de bouwer de benodigde tools daarvoor aan.

Idem dito vervaagt ook de strikte scheiding tussen opdrachtgever en -nemer. Stijgende snelheid en complexiteit van opdrachten vereisen samen optrekken van contractpartners, en dat kan zich uiten in gedeelde risico's, gedeelde winst, gedeelde investeringen.