Op weg naar betaalbare, duurzame renovatieconcepten: zijn er nog meer ervaringen en leerpunten?

Betaalbare, energieambitieuze woningrenovaties, dat is waar de markt steeds meer om gaat vragen. Daarvoor zijn echte innovatieve oplossingen nodig. En die bedenk je vaak niet alleen als opdrachtgever of als losse marktpartij. Het gaat een stuk beter als je als opdrachtgever en coalities van marktpartijen met elkaar om tafel gaat. Door kennis te delen kun je elkaar immers versterken.

Vraagstukken van vandaag
En dat is een heel andere manier van werken dan de traditionele! Op dit moment wordt vaak het hele programma van eisen door de opdrachtgever tot in de kleinste details bedacht, om vervolgens aan de markt de goedkoopste aanbod te vragen. Maar zo kom je niet tot echte nieuwe oplossingen voor de vraagstukken van vandaag; want innovatie kan het beste ontstaan aan de aanbodzijde van de markt

Nieuwe oplossingen
Inmiddels zijn er twee corporaties gestart met het doorbreken van de traditionele rolverdeling tussen woningcorporaties en bouwpartijen: Qua Wonen uit Krimpen aan den IJssel en De Goede Woning uit Apeldoorn. Beide corporaties hebben een groot aantal woningen (resp. 240 en 180), die ze op een energiezuinige of zelfs energieneutrale manier willen renoveren. Daarvoor zoeken ze een consortium van bouwpartijen, die samen nieuwe oplossingen gaan bedenken.

Kiezen op basis van softe criteria
Beide corporaties hebben ervoor gekozen om in een open en transparant proces een aantal consortia van bouwpartijen te selecteren. Met een advertentie zijn partijen opgeroepen zich in te schrijven om deel te nemen. Vervolgens mocht een aantal consortia zichzelf en hun plannen presenteren aan een jury, die vervolgens in het openbaar jureerde. Opvallend: in de jury hadden ook bewoners zitting. Niet alleen de technische innovaties waren van belang, maar voornamelijk 'zachte' criteria zoals procesinnovatie, vernieuwing, betrokkenheid, de rol van de bewoners, hun eigen enthousiasme en integrale oplossingen. Bij het samenwerken moet er immers een 'klik' zijn...De jury kiest in zo'n proces dus niet alleen op basis van kwaliteit, maar vooral op gevoel. En dat is best een beetje onwennig.

Transparant proces
Ook het openbare en transparante karakter van de selectie was nieuw. Normaal gesproken vindt dit proces plaats achter gesloten deuren, nu luisterde iedereen mee. De kwaliteit en energie van de presentatie speelde een grote rol in de selectie.

Gezamenlijk optrekken
De gekozen consortia gaan de komende maanden aan de slag met het verder uitwerken van de plannen. Daarbij trekken ze nog zoveel mogelijk gezamenlijk op, zodat ze kennis kunnen delen en er geen dingen dubbel worden gedaan. In dit proces worden ze geholpen door een procescoach van Energiesprong.

Alle kennis delen?
Natuurlijk is een dergelijke manier van werken best eng. Vragen die spelen aan de markt kant: willen we echt wel alle kennis die we in huis hebben delen? En als we dat doen, levert dat dan niet straks drie dezelfde soort oplossingen op? In het najaar zullen we zien met welke oplossingen de consortia komen....Wordt vervolgd!

Leerpunten:

• zo'n proces vraagt ook een omschakeling van de corporatie in het denken en doen. Dit kost vaak intern meer voorbereidingstijd dan gedacht.
• de rol van de corporatie als partner in het proces wordt nog weinig belicht door de consortia
• de specifieke innovatieve waarde die een consortium meebrengt mag duidelijker naar voren komen in de presentaties
• betrokkenheid van de bewoners in een plan wordt hoog gewaardeerd door de corporaties