Deze vraag komt voort uit mijn ervaring van de afgelopen weken. Ik heb met enkele scholen gesproken die nieuwbouw (gaan) plegen. Telkens blijkt dat het pand wel de nodige aandacht krijgt, maar voor het omringende schoolplein blijft uiteindelijk geen budget over. En wat is nu een school zonder fatsoenlijk schoolplein? Regelmatig lees je in de media dat kinderen tegenwoordig te dik worden, te weing bewegen en te weinig ruimte hebben om lekker buiten te spelen. Op al deze gebieden kan een avontuurlijk/uitdagend schoolplein een positieve bijdrage leveren.
Nu ben ik benieuwd hoe jullie hier tegenaan kijken. En hoe zorgen we er nu met zijn allen voor dat ook het schoolplein (haar welverdiende) aandacht en budget krijgt? Want alleen maar stoeptegels en een zandbakje is toch wel treurig...
Het antwoord is helaas niet complex. Het gaat over geld en de bereidheid om dit te (kunnen) investeren.
Ik heb dit vanuit mijn vakbeoefing meer dan vaak meegemaakt. Als projectleider op een architectenbureau, gespecialiseerd in onderwijsgebouwen ben ik dit vaak tegengekomen.Het probleem zit hem in het feit dat de gelden voor het gebouw en de inrichting van het terein uit verschillende budgetten moet komen.
Het gebouw en de gebouwgebonden elementen komen uit de budgetten van de overheid. Deze zijn genormeerd. Een basisschool met bijv. x lokalen, een speellokaal met paalfundering mag max y. miljoen euro kosten. Dat kun je vooraf uitrekenen. Deze bedragen zijn niet al te hoog. Er komt veel inventifiteit en expertise aan te pas om alle gevraagde functies in een gebouw binnen het beschikbare budget te krijgen. Ook het aantal m2 schoolplein met bijbehorend bedrag is genormeerd. Vaak wordt dit te klein bevonden.
Het schoolbestuur dient eventuele extra m2 of inrichtingen zelf te betalen. En hier zit de pijn. Vaak is er al extra budget uitgegeven in de school aan bijv. een extra lokaal, inrichting speellokaal, digitale schoolborden ect. De inrichting van het plein hangt er vaak bij, als het al hangt. Er zijn goede bedrijven die prima speelvoorzienigen kunnen ontwerpen. Zowel speeltoestellen als speciaal ontworpen educative spellen welke op het plein worden geschilderd en ook jarenlang kunnen worden onderhouden.
De vraag is alleen: 'heeft het bestuur hier geld voor (over)"? Want uit de budgetten van de overheid kunnen deze helaas niet bekostigd worden. Zoals altijd is het een kwestie van prioriteit. Veel wijsheid in deze.
Reactie per email van Cornelis Breen, acquisiteur bij Verheij Bestratingen & Infra b.v.:
" Elke school verdient een fatsoenlijk schoolplein. Zowel bij het basisonderwijs als bij het voortgezet onderwijs vervult het schoolplein tijdens de pauzes en vaak ook na schooltijd een belangrijke sociale functie. Ook is het plein het visitekaartje van het schoolgebouw. Een fraai plein draagt bij aan het welbevinden van de leerlingen en vermindert de kans op vandalisme, graffitti en zwerfvuil.
Hoe realiseer je zulke ideale schoolpleinen? Door zo weinig mogelijk schakels tussen ontwerpende en uitvoerende partij te hebben, zodat er zo weinig mogelijk geld aan de strijkstok van allerlei adviserende partijen blijft hangen. Zowel de ontwerpende als de uitvoerende partij dienen specialisten te zijn.
Naar mijn mening is het schoolplein van het Wartburg College te Rotterdam een mooi voorbeeld van het betere schoolplein: fraai, hufterproof (nooit 100%), veel ruimte voor het stallen van fietsen en veel mogelijkheden om met elkaar te sporten of te kletsen. "
" Vanuit de vakdiscipline's is dit allemaal heel technisch en financieel perfect te benaderen en te beargumenteren.
In mijn ervaring als ouder in de ouderraad van een basisschool komen veel meer signalen naar voren met de vraag wat willen de kinderen eigenlijk.
Een natuurlijk schoolplein met bosjes waar je je kunt verstoppen, een touw in een boom waar je mee kunt slingeren of zomaar een grote boomstam om overheen te lopen. Zomaar wat dingen die een schoolplein avontuurlijk en speels maken.
Essentieel blijft om vanuit de belevingswereld van kinderen naar een schoolplein te kijken. Wellicht een idee voor een ontwerpwedstrijd onder basisschool leerlingen. "
" Het idee van Frank om een ontwerpwedstrijd voor en door leerlingen te organiseren lijkt me zeer goed. Ze zijn uitstekend in staat om te vertellen wat ze willen.
Het budgettaire karakter maakt het lastig. Ook "onze" school is thans bezig met nieuwbouw en renovatie. Een deel van het schoolpleinen is binnen de budgetten te realiseren. Een andere deel niet.
Als MR lid van een basisschool hebben we dan ook diverse activiteiten voor en door kinderen laten uitvoeren om zodoende extra middelen te genereren voor de schoolpleinen. Ook kan gebruik gemaakt worden van bijvoorbeeld Jantje Beton (win/win situatie) en make a difference day.
Hoe dan ook er zal inventief moeten worden nagedacht om voldoende gelden te kunnen genereren om een mooi speelplein te maken. "
" op internet vindt u het verslag van een STARO studiedag met de titel "het brede schoolplein" waarin wordt gepleit voor een integrale aanpak. zelf zou ik aandacht willen vragen voor het grote leeftijdsverschil tussen de kleinsten, die bescherming zoeken, en de oudsten die een beetje uitdaging nodig hebben. op een ongedifferentieerd groot schoolplein komen beide categorien niet goed tot hun recht. "
" Interessante vraag, eigenlijk ook geen vraag. Natuurlijk moet er een schoolplein! Sociaal gezien van belang en over beweging zijn we het ook allemaal eens.
Het beste is om inderdaad de kinderen zelf te betrekken bij de inrichting. Ik denk dat een ontwerper van openbare ruimte daar best een dagje begeleiding aan wil besteden. Dan blijven we ook een beetje weg van alle ambtelijke verspilling. "
" De meeste schoolpleinen zijn te vergelijken met het gros van de speeltuinen, ze zien er op het eerste gezicht keurig uit; een toestel voor alle leeftijden, een bankje, een afvalbak en een hek eromheen. De toestellen zijn gezellig rood, geel en blauw, mooi kunstgrasje eronder, lekker veilig allemaal wordt gedacht, daar hoeven we de eerste 10 jaar niets meer aan te doen. Je ziet de gemeente ambtenaar, of hoofd van de school achter zijn bureau denken dat hij het mooi voor elkaar heeft, niks mis mee...toch?
Nou, ja... tot je hoort dat er meer naast de toestellen wordt gespeeld dan op de toestellen. Tot je ontdekt dat er veel kinderen zijn die niet weten hoe ze in deze ruimte een hut moeten bouwen. Tot je van de kinderen zelf hoort wat ze eigenlijk willen. Uit de vele kinderinspraakmiddagen die ik gedaan heb, hoor ik over torens tot in de wolken, kastelen met enge mummies erin, een holle woonboom, draken waar je doorheen kan glijden en zo kan ik nog doorgaan met de meest fantasievolle mooie gedroomde speel- en schoolpleinen.
Het verschil tussen de bestaande en gedroomde school/speeltuinen is heel groot en dat is erg jammer. De vraag is waar dat aan ligt en hoe we meer in de buurt kunnen komen van de wensen van de kinderen, de gbruikers van de ruimte.
Wat veel gebeurt is dat er in het ontwerp van speelruimtes wordt gedacht vanuit de volwassene, vooral architecten van van schoolgebouwen zijn hier goed in. Ik maak het geregeld mee dat een prachtig gebouw (een school of een kinderdagverblijf) is ontworpen en dat Mr. Ego eigenlijk het liefste wil dat de ruimte ervoor zo leeg mogelijk blijft, want dan is de visuele context optimaal...? Presentatietekeningen worden dan van vogelvluchtperspectief gemaakt en er worden soms de meest prachtige bestratingspatronen bedacht.
Ik heb het nog nooit meegemaakt dat een kind een leuk bestratingspatroon ging tekenen tijdens de kinderinspraak. Het is vast schitterend vanaf de 10de verdieping uit het kantoor ernaast, maar vanaf 1 meter hoogte is er niets van te zien: KINDHOOGTE dus !!
En zo worden bijvoorbeeld veel speeltoestellen ontworpen voor degene die ze kopen, want daar wordt namelijk aan verdiend en niet aan de kinderen. En de kopers zijn meestel toch wel ouder dan een jaar of tien. Dan worden in het programma van eisen zaken genoemd als 'het moet onderhoudsvrij zijn' of 'het moet geschikt zijn voor alle leeftijden' of 'het moet goedkoop zijn'.
Het lijkt mij dat toch de eerste eis in het PVE moet zijn: 'het moet leuk zijn' met een flink uitroepteken erachter!!
En daar is gewoon een beetje fantasie voor nodig, en als het echt niet lukt, vraag het dan aan de kinderen, die weten wel wat leuk is.
Dus denk vanuit het kind, we zijn zelf allemaal kind geweest en sommige hebben nog dat beetje kind in zich. Denk niet als volwassene, wij gebruiken de ruimte niet, wij komen alleen onze kinderen brengen en ophalen. De kinderen willen een speelruimte die uitdagend is, waar ze zich kunnen verbergen, waar ze kunnen klauteren. Gebruik de mogelijkheden van avontuurlijke parcoursen, zintuiglijke en educatieve spelen, sportruimtes en welzijnsruimtes. Prikkel de verticale en horizontale wereld van het kind, en vooral prikkel uzelf door, door de kniën te gaan en te beleven wat het kind beleeft. "