De bouw online verbonden.

Wat maakt een stad duurzaam?

(bron: de weekkrant)

In de verduurzaming van de samenleving nemen steden het voortouw. In Amersfoort treedt de Stichting Eemstad Lab naar buiten als broedplaats van ideeën om de stad te vergroenen. Milieuwetenschapper Edgar van Groningen licht zijn initiatief toe.
“Steden zijn in de samenleving van groot belang. Maar de plaatsen waar veel mensen samenkomen, zijn ook het brandpunt van de achteruitgang op het gebied van het milieu. Die degradatie gaat hard. De opgave voor onze 21ste eeuw is om tot stedelijke duurzaamheid te komen. Door vergroening komen stad en milieudoelstellingen dichter bij elkaar.”

In milieukringen heet het ‘nations talk, cities act’: overheden praten, steden komen in actie. “Eemstad Lab overweegt samen met de strategen van de gemeente Amersfoort hoe routes naar meer duurzaamheid vorm kunnen krijgen”, vertelt Edgar. “Amersfoort heeft al veel gepresteerd zoals ‘Amersfoort, de groenste stad van Europa’ (tot september 2008) en ‘Amersfoort, de beste zonne-energie gemeente van Nederland’ (2009). Toch is ook Amersfoort er nog lang niet.”
De vraag is wat een stad duurzaam maakt. Eemstad Lab, met de ondertitel ‘makelaar voor duurzaam Amersfoort’, brengt initiatiefnemers van projecten samen. Gestart is met projecten die onder acht thema’s vallen. De eerste drie daarvan zijn: de Amersfoortse voedselstrategie, de Amersfoortse energie-agenda en Groen mobiel. Deze vallen samen met de zogenaamde drie V’s van de ecologische voetafdruk, namelijk ons voedingspatroon, volkshuisvesting (wonen) en vervoer. Door hun invloed op deze ‘footprint’ te verminderen, valt er bij het verduurzamen van een stad grote winst te behalen.”

Amersfoort kan hét voorbeeld worden in Europa. Pluspunt is dat de ambities van Eemstad Lab aansluiten bij de centrale waarden van het collegeprogramma 2010-2014, namelijk verbonden, slagvaardig en duurzaam. “Tot nu toe zijn we te veel gefixeerd op de cijfers van het bruto nationaal product”, verklaart Edgar. “Maar achter de economische crisis zit een ecologische crisis. De groei kent zijn grenzen. Ook onze leefomgeving verdient aandacht. ‘Aarde eerst’ is de pakkende titel van een boek. Juist de stad is de plek voor een platform voor duurzame ontwikkeling dat los moet staan van de politieke waan van de dag.”

Om het begrip vergroening concreter te maken, noemt Edgar twee voorbeelden. “Mensen hebben een positieve stimulans nodig om uit hun auto te stappen. De snelle fietsroutes zoals die eerder in Amersfoort zijn aangelegd waren een goed initiatief. Maar”, zegt hij stellig, “in tijd van bezuinigingen kan de twintig miljoen die verdere aanleg van de plaatselijke rondweg vraagt, beter geïnvesteerd worden in meer asfalt voor de fiets.”
Natuurspeelplaatsen voor kinderen zijn Edgars tweede voorbeeld. “Duitsland en Zwitserland zijn voorlopers op dit gebied. Gelukkig is ook Amersfoort deze kant opgegaan. Die wipkip uit de jaren zeventig hebben we nu wel gehad. Kinderen houden van ravotten in de natuur, spelen met houtblokjes en water. Werken aan meer natuurspeelplaatsen dus. Ze passen helemaal in de vergroening van de stad.”

Is er een defnitie te maken van een duurzame stad? Welke elementen moet een duurzame stad wat u betreft in ieder geval in zich herbergen?

▶ Hierop reageren

Berichten in deze discussie

Permalink Antwoord van Rob Mathlener op 27 Augustus 2010 op 9.28

Ter informatie: De Dutch Green Building Council (www.dgbc.nl) heeft niet alleen een keurmerk voor duurzame gebouwen ontwikkeld maar richt zich nu ook op Duurzame Gebiedsontwikkeling waaronder ook stedelijk. Op 1 september wordt de beta versie vastgesteld en zal de norm aan de hand van 16 pilot gebiedsontwikkelingen getest worden. Eind 2010 zal de norm vastgesteld worden en kan er gescoord en gebenchmarkt worden. Meer info bij DGBC of ondergetekende. Duurzaamheid creeert waarde!

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van Pieter Lanser op 27 Augustus 2010 op 9.54

Natuurlijk is er een definitie te maken van een Duurzame Stad. Dat kan op twee manieren. Je geeft een tijd- en plaatsbepaalde invulling aan de gedachten van mevrouw Brundtland of je spreekt gewoon met elkaar af wat je wilt afspreken.

Wat ik sympathiek, belangrijk en positief vind aan de gedachten van de Stichting Eemstad Lab is dat ze breder en verder kijkt dan Duurzaam Bouwen. Het gaat ook over Duurzaam Wonen, Verkeer en Voeding. Feitelijk gaat het over Duurzaam Gedrag. Dat vraagt iets van mensen. En omdat genoegzaam bekend is dat mensen hun gedrag eerder veranderen als ze positief worden gestimuleerd dan wanneer je ze iets afpakt, verdient ook die aanpak steun.

Wat me absoluut tegenstaat is dat gemeentes elkaar tegenwoordig overschreeuwen met 'wij zijn de Duurzaamste in Europa, wij zijn richting- en maatgevend'.
Waarschijnlijk weet niemand deze nieuwe wijk nog te vinden, maar de gemeente Heusden waar ik woon schreeuwt nu al luid van de daken dat het Geerpark in Vlijmen (dat nog gebouwd moet worden) de duurzaamste wijk in Nederland gaat worden. Hou eens op met deze holle retoriek! Leg eerst eens goed vast wat je onder Duurzaamheid verstaat, stel een meetprogramma op en bewijs het maar eens. Dat wordt het vast een stuk stiller in Nederland en hebben we minder geluidsschermen nodig rond gemeentehuizen.

Dat meetprogramma laat onvermijdelijke verrassingen zien. Wij weten dat aan 1 kg cement grofweg 750 gram CO2 verbonden is. Aan 1 pint (0,5682 liter) Engelse koemelk kleeft 800 gram CO2. Aan vijf kilometer autorijden ongeveer 760 gram CO2. Dus als je toch de keuze hebt ...

Er zou al veel gewonnen zijn als er in de stad niet alleen natuur zou zijn, maar ook natuurbeleving. Dat is voor elke generatie goed. Aantrekkelijke steden zijn groene steden; een aangenaam microklimaat, rustgevend, mogelijkheden tot spel, ontdekking en recreatie.
Tsja, en als we het verkeer en vervoer willen verminderen, dan moet de gemeente Amersfoort ophouden met rond te toeteren dat ze in het midden van Nederland ligt, want dat trekt alleen maar extra verkeer aan. Laat de ene ambtenaar dus vooral wel weten wat de andere doet -:)

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van Fred Janssen op 27 Augustus 2010 op 10.34

Verduurzaming van de stad behelst dat er voor alle doelgroepen een voldoende mate van voorziening(en) zijn die invulling geven aan hun behoeften. Dat is een ruime omschrijving en dat maakt het juist complex. Sommige behoeften staat haaks op elkaar. Het is de kunst en uitdaging om deze in een goede balans op elkaar af te stemmen. Iedereen wilt wel wonen in een vrijstaand huis gelegen in het groen in een rustige buurt. Maar alle voorzieningen moeten wel om de hoek zijn, goed bereikbaar met allerlei vormen van vervoer en we moeten ook vlak bij de uitvalswegen van de stad zitten. De natuur terug in de stad, meer mogelijkheden om te spelen, maar ook voorzieningen voor jongeren, goed vervoer en veiligheid zijn aspecten hierin. Maar ook de mensen zelf dienen te veranderen. Zoals wij de laatste tientallen jaren geleefd hebben kan niet meer. De bals is verstoord. We moeten terug en ons herbezinnen. Ik ben net terug uit Tokyo. Het is opmerkelijk hoe zoveel mensen op zo'n klein stukje aarde zoveel aandacht kunnen hebben voor de stad en de benodigde voorzieningen.
18 miljoen mensen op de oppervlakte van de provincie Utrecht. Het verduurzamen van de samenleving neemt in de stad wellicht het voortouw, maar dient te beginnen in ons allen.

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van Pieter Lanser op 27 Augustus 2010 op 10.49

Amsterdam - Tokyo vv, hoeveel liter melk en kilo vlees moet je daarvoor niet laten staan om je CO2-balans weer een beetje in orde te krijgen?
Het begint - inderdaad - bij ons allen -:)

Maar voor het overige heb je wel gelijk, Fred, Japanners hebben verrassend veel op met de natuur, misschien wel juist doordat ze in de grote steden zo schaars is. Kwaliteit en kwantiteit zijn geen uitwisselbare grootheden. Tussen willen en kunnen gaapt soms een lelijke kloof. Net als tussen kunnen en doen. Hopelijk komt men in Amersfoort snel uit de laboratoriumfase.

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van ted wiegman op 27 Augustus 2010 op 14.05

@pieter lanser 1: Inderdaad "holle retoriek" omzetten naar meer pragmatisch denken en vooral ondernemen. Helemaal mee eens. Persoonlijk ben ik wel een voorstander van het initiatief om steden te vormen tot duurzamere samenlevingen waar balans t.a.v. de kwaliteit van leven niet ten koste gaat door de kwantiteit. Binnen een stad, of kleinere gemeente, lijkt mij een representatief en sterk platform nodig, dat creeert en richting aangeeft. Waarbij zowel de publieke als de private partijen, groot en klein de basis van/voor vormen. Niettemin mijn vraag, hoe is dit goed bestuurbaar te houden?