De vier golven van de asbest epidemie.

Op het visitekaartje van Karen Clayton staat ‘Director Long Latency Health Risk van HSE, de Engelse ArbeidsInspectie. Ik ontmoette haar op een conferentie in Brussel over beroepsziekten. Ze vertelde over een campagne UK om monteurs te wijzen op de risico’s van asbest, een ‘asbestos-awareness campaign’. Ook Kate Sweeney, de Chief Statistician van HSE, wist veel over asbest-gerelateerde ziektes in specifieke beroepsgroepen.

In UK bestaat veel ongerustheid over asbest in scholen: sinds 1980 zijn daar 228 leraren aan mesothelioom overleden, waarvan 140 in de laatste 10 jaar. Een parlementaire commissie is hier actief mee bezig en men maakt zich terecht zorgen over de toekomstige gezondheid van de leerlingen, die extra kwetsbaar voor kankerverwekkende stoffen lijken te zijn. Asbestvrije publieke ruimtes is het devies. 

Inspirerend om deze bevlogenheid van de Engelse Arbeidsinspectie te mogen ervaren. Een ‘directie lange-termijn gezondheidseffecten’, misschien een goed idee voor de Inspectie SZW!

De golven van de mesothelioom epidemie:

• Eerste golf: verwerking van ruwe asbest door asbestmijnwerkers, havenwerkers en werkers in de primaire asbestindustrie
• Tweede golf: installeren van asbestproducten: isolatie werkers, timmerlieden, scheepsbouw
• Derde golf: verwerken en bewerken van asbest-houdend materiaal: onderhoudstimmerlieden, monteurs van o.a. verwarmingsinstallaties, elektromonteurs, lassers, slopers
• Vierde golf: ‘bystanders’: mensen die incidentele blootstelling hebben gehad bij inspectiewerk of in gebouwen werken waarbij asbest vrij komt (leraren)

Lang is gedacht dat kanker door asbest alleen degenen zou treffen die een forse blootstelling hebben gehad, zoals werkers in de asbest-cement industrie, isoleerders en werkers in de scheepsbouw. Zij waren degenen, na de asbestmijnwerkers, die als eersten asbest hebben ingeademd.

Derde golf van verwerkers en bewerkers van asbest
Na deze eerste twee ‘golven van de mesothelioom epidemie’ is ook een derde golf gekomen van verwerkers en bewerkers van asbest: onderhoudstimmerlieden, en monteurs. Zij vormen nu de grootste groep mesothelioom-patiënten: in Nederland zijn meer dan 700 timmerlieden en 350 monteurs aan mesothelioom overleden (bron: IAS monitor)!

Maar hoe het zit met de vierde golf, degenen die in gebouwen werken waar asbestmateriaal in ventilatiesystemen is verwerkt? En hoeveel boeren overlijden aan asbestkanker omdat de daken van hun schuren van asbestcement zijn gemaakt en ze daar zelf ramen in aanbrengen? Detailgegevens van het Instituut Asbestslachtoffers (IAS) zouden kunnen helpen om hier in Nederland meer zicht op te krijgen en te benutten voor gerichte acties in beroepen of sectoren. We moeten meer leren van gevallen!

Deze blogbijdrage is geschreven door
Gert van der Laan.
Gert is klinisch arbeidsgeneeskundige
en verbonden aan het AMC.
Gert publiceert regelmatig
blogs over asbest op BouwProfs.