Bouwend Nederland, waar blijf je?

In de BouwProfs Linkedin groep woedt al enige tijd een enorm boeiende discussie rondom de vraag wat de komende vergrijzingsgolf in Nederland aan kansen gaat bieden voor de bouw. August van Vliet is één van de bouwprofs met een duidelijke mening over dit onderwerp. Onze redactie heeft de reactie van August in blogvorm gezet.

Sorry, verwacht geen initiatieven van de overheid, de nationale volkshuisvesting is hartstikke dood. Initiatieven worden verwacht van de woningmarkt en van liberale zelfregulering. We hebben als Nederlandse maatschappij afscheid genomen van Nederland als laatste socialistische bolwerk naast Albanië, om met Carel Weeber (1995) te spreken.

Aantal huishoudens blijft stijgen
Wel is door de overheid in 2010 nog een raming gemaakt van het aantal te verwachten huishoudens de komende decennia. Zoals eerder uitgelegd zal door voortschrijdende gezinsverdunning als gevolg van de vergrijzing het aantal huishoudens tot 2040 blijven stijgen. Lijkt een beetje tegenstrijdig, want ieder verwacht een stabiliserende bevolkingsomvang. (hoewel we over het aantal geboorten de komende 25 jaar eigenlijk niks met stelligheid kunnen zeggen, maar die dragen nog nauwelijks bij aan de groei van het aantal huishoudens).

Wijzigende woonbehoeften
Kortweg, onderbouwd wordt een groei van het aantal huishoudens van plm. 7 naar 8 miljoen. Dat betekent 1 miljoen woningen toevoegen. Daarnaast heb je natuurlijk andere ontwikkelingen , zoals de omzetting van de woningvoorraad naar energieneutraal wonen en de wijzigende vraag binnen die woningvoorraad als gevolg van wijzigende woonbehoeften. Zowel starters als senioren zullen meer vraag hebben naar handzame woningen die qua woonkosten behapbaar blijven. Terwijl er genoeg gezinswoningen met 3 of meer slaapkamers voorhanden zijn.
Behalve toename van het aantal woningen is er ook nog de conversie van bestaande woningen om beter aan te sluiten op wijzigende woonbehoeften. Denk daarbij aan de range van kleine interne verbouwingen via woninguitbreiding, grootschalige mid-life renovatie tot vervangende nieuwbouw.

Intensief verbouwen lijkt waanzin
Als ik in decennialange ervaring met verbouwen iets geleerd heb, dan is dat dat intensief verbouwen economisch gezien vaak waanzin lijkt. Zo’n inschatting moet je maken bij woningen die zowel qua woningindeling als woningtoerusting (keuken, sanitair, verwarming) als isolatie aangepakt moeten worden, zonder dat er een zekere monumentale noodzaak is om de woning te behouden.
Vandaar de inschatting, dat het wijzer is in te zetten op nieuwbouw/ maar vooral vervangende nieuwbouw voor generatiebestendige woningen in de bestaande wijken. Waarbij de vrijkomende gezinswoningen dan simpel een nieuwe energiezuinige jas krijgen en de woningtoerusting van alle woningen een kwestie wordt voor de individuele bewoner.

Daarbij zal nog een inhoudelijke slag gemaakt moeten worden door ontwerpers/ woningontwikkelaars en stedenbouwkundigen om zo tot woningkwaliteiten te komen die de seniore burger over de streep kunnen trekken. En dan vanuit de kwaliteit van de woning gedacht. Binnen de gerontechnologie is afgelopen decennia hard gewerkt om zicht te krijgen op technische voorzieningen in de woning, die verantwoord zelfstandig doorleven in de eigen woning faciliteren (ageing in place). Zowel internationaal als nationaal. Voor dat laatste denk ik aan de toepassing van inzichten vanuit bouw verzorgings-en verpleeghuizen (AWBZ 2003), simpele mens-en-maat studies en geboden-toegang zijn daarbij bouwstenen om tot betere woningconcepten te komen. Het lijkt daarbij strategisch slim om de voordelen van het concept “rijtjeswoning” niet weg te gooien.

Maar wie die kar moet trekken: De failliete architectenstand? De overleden projectontwikkelaars, of de nimmer innoverende aannemers? De nieuwe Wibauts? Bouwend Nederland, waar blijf je?