De bouw online verbonden.

Wat kunnen de gevolgen zijn van het plaatsen van triple glas in bestaande houten kozijnen?

Wij gaan in ons twee-onder een kap huis, de bestaande thermopane glas (20 jaar oud) vervangen door HR+++, oftewel triple glas.

De keuze hierbij is met of zonder houten kozijn. Tevens wordt spouwmuur isolatie (supafil van Knauf) aangebracht. In de spouw ( 12 cm) is 3 cm steenwol al aangebracht, dus nog 9 cm over voor aanvullende isolatie). Het huis is uit 1983, kozijnen zijn hout en normaal onderhouden, dus geen houtrot.

Het advies is om het kozijn te vervangen ivm een mogelijke koudebrug in het hout bij HR+++. Waar vind ik goede informatie over de gevolgen van het plaatsen van HR+++ in bestaande houten kozijnen? Ofwel waarom de kozijnen nu vervangen of niet?

Deze vraag is gesteld per mail door ing. Eugène.C.M. Klooster MSc, senior inspecteur Staatstoezicht op de Mijnen bij het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

▶ Hierop reageren

Berichten in deze discussie

Permalink Antwoord van philip sanders op 3 Februari 2020 op 17.37

Het houten kozijn wordt inderdaad een koudebrug in de beschreven constructie, en zal dus de plek zijn waar condens op zal plaatsvinden. vocht zal binnendringen in het hout door de kleinste beschadigingen en naden: er is dus een grote kans op problemen.

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van Leo van de Wal op 3 Februari 2020 op 19.58

Volgens mij is hier sprake van een product dat met het triple glas gebruikt gaat worden op een wijze waarop bij ontwerp niet van uitgegaan is. Oftewel een zwaardere belasting, en dat nog los van de vraag of de glaslatten nog van een normale afmeting passend aangebracht kunnen worden.

Bovenstaand nog los van de antwoorden van de vorige reactie. Met andere woorden: Met toepassing van triple glas in de bestaande kozijnen kun je geheid problemen verwachten.

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van Bert Uitterhoeve op 3 Februari 2020 op 21.59

HR+++ glas isoleert alleen wat beter dan HR++ glas, waardoor de kans bestaat er een ander condensvlak ontstaat.

Eventueel condens op HR++ verzamelt zich in de hoek glas / onderdorpel. Hier is de isolatiewaarde van het glas het minst. Zaak dus dat deze hoek goed gesloten is, daar hebben we allen al jaren ervaring mee

Als met HR+++ blijkt dat het condens nu neerslaat op het kozijn moet het kozijn ook goed gesloten zijn, ook geen probleem lijkt mij als deze geverfd is.

Er kan wel een probleem ontstaan als stucwerk tegen het houten kozijn is geplaatst. Vocht neergeslagen op het kozijn kan het stucwerk intrekken. Bij aluminium kozijnen komt condensvorming eerder voor. Dit heb ik opgelost door een stucstopper 5 mm te plaatsen van de het aluminium kozijn en deze spleet te vullen met silicone. In een bestaande situatie zou je het stucwerk tegen het kozijn als zich condens voordoet met een malletje in kunnen snijden en vullen met siliconen

Mijn ervaring is dat dit prima werkt. Als het buiten <+6 graden is geven de aluminium kozijnen in onze slaapvertrekken veel condens. Het water blijft op de vensterbanken staan maar komt niet in het stucwerk.

Technisch is het goed mogelijk met aangepaste glaslatten HR+++ in een bestaand kozijn te plaatsen. Let daarbij op dat je je bovenste glaslat als deze buiten het kozijn steekt goed afwaterend te maken.

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van jacques serle op 4 Februari 2020 op 0.45

Uit het verleden weet ik ook dat er nu nog handige middelen zijn om in een dunne laag te isoleren https://reppel.nl/nl te Dordrecht. Er wordt op koude delen isolatie materiaal gespoten.

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van BouwProfs Redactie op 4 Februari 2020 op 13.25

Reactie van Jeroen Drees van der Sluijs via BouwProfs op LinkedIn:

Hoe sterker isolerend de beglazing, hoe meer er behoefte is aan een goede koudebrugonderbreking in het kozĳn. Hout-aluminium kozĳnen, met ingebouwde thermische onderbrekingen, zĳn daarvoor geschikt. Er zĳn ook houten passiefhuis-kozĳnen met geïsoleerde holle kernen.

Wel is het zaak om bĳ meerlaags-kozĳnen te letten op de losmaakbaarheid: kunnen aan het einde van de gebruikscyclus alle lagen van de kozĳnstĳlen weer van elkaar gescheiden worden? In het kader van circulair bouwen is het wenselĳk om alle onderdelen van een bouwelement eenvoudig van elkaar te kunnen scheiden.

Bĳ een aan regen of zeewind geëxponeerde buitengevel is het af te raden om in bestaande volhouten kozĳnen ultra-isolerende (HR+++) beglazing te plaatsen, want dat kàn eventueel het risico op condensatie en vochtschade in de ongeïsoleerde kozĳnstĳlen verhogen. (Tenzĳ het om een binnengevel gaat, d.w.z. een tussengevel die grenst aan een wintertuin, onverwarmd atrium, onverwarmde garage e.d.). Als men de bestaande kozĳnen wenst te behouden, zĳn voorzetramen of voorzetgevels een oplossing.

In Haugerud is een energie-upgrade van bestaande woningen gerealiseerd d.m.v. geprefabriceerde, isolerende voorzetgevels met geïntegreerde voorzetramen.

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van J.D. van der Sluijs, Dᴘʟɢ B.Sc. op 4 Februari 2020 op 16.11

Om het te specificeren: Door het aanbrengen van ultra-isolerende beglazing in een bestaand kozijn (zonder koudebrug-onderbreking) zal in het verwarmingsseizoen de binnenkant van het kozijn warmer worden en zal de buitenkant van het kozijn juist kouder worden, vooral bij het glas / de glaslatten. Met andere woorden, nadat HR+++ beglazing aangebracht is, zal ʼs winters de koude verder de buitenste helft van de kozijnstijlen in trekken, vooral nabij de glasranden. Dit kan in bepaalde gevallen (maar niet noodzakelijkerwijs) de condensatie en de kans op vochtschade aan de buitenzijde vergroten, met name in een vochtig microklimaat zoals in Nederland – bijvoorbeeld aan de kust, als er vaak slagregen op de gevel staat.

Het Europese programma 4RinEU omvat onderzoeks- & pilootprojecten voor “deep renovation” om de energieprestatie van bestaande gebouwen vergaand te verbeteren; daarbij gaat het er o.a. om de isolatiewaarde van ramen en deuren te verhogen en koudebruggen te verminderen / elimineren. Algemene informatie hierover is te downloaden vanaf:
https://www.p2endure-project.eu/en/dissemination/PublishingImages/p...
https://www.p2endure-project.eu/en/dissemination/Documents/SP2018_W...

Er zijn drie testprojecten (demo-cases):
1. Haugerud in Oslo (Noorwegen),
2. Mariënheuvel in Soest,
3. La Vall 9 in Bellpuig (Spanje).

▪ Het Noorse demoproject, Haugerudsenteret in Oslo-oost, is inmiddels gerealiseerd. In dit project is een tweede gebouwhuid om de bestaande woningen heen geplaatst, bestaande uit geprefabriceerde gevelelementen, met geïntegreerde zonnecellen (BIPV). Op meerdere sites staat informatie over dit pilootproject:
https://4rineu.eu/demo-oslo/
https://4rineu.eu/2019/04/08/oslo-demo-case-has-been/
https://www.researchgate.net/figure/Haugerudsenteret_fig1_320629353
https://ec.europa.eu/easme/en/news/deep-renovation-using-prefabrica...
https://static1.squarespace.com/static/597512eb579fb3d3de0207aa/t/5...
https://www.filterarkitekter.no/4RINEU
https://www.lindalsmithelementer.no/portfolio_page/haugerudsenteret/
https://www.tu.no/artikler/gamle-boliger-blir-nye-med-integrerte-so...
http://www.mynewsdesk.com/no/boligbygg/news/boligbygg-deltar-i-eus-...
http://www.mynewsdesk.com/no/boligbygg/images/haugerudsentret-med-n...
https://kurs.arkitektur.no/1256349?iid=1325894&pid=CM-ActivityB...
https://kurs.arkitektur.no/1256349?iid=1325895&pid=CM-ActivityB...
http://www.bygg.no/article/1357514?image=dp-image111423-1357601
https://twitter.com/4rineu/status/1006455582537273344
https://twitter.com/hashtag/4rineu
https://twitter.com/Boligbygg/status/1115952918107238400?s=20

Een korte video van de bouwplaats, gefilmd terwijl de gevelelementen op hun plek gehesen worden:
https://www.youtube.com/watch_popup?v=ZyYEFFbyVzU

Andere voorbeelden van energie-upgradings in Scandinavië zijn o.a.:

▪ Energetische renovatie van gemeentelijke woningen in Vårgårda (Zweden). In dit project wordt bestaande sociale woningbouw, die verouderd is, ingrijpend gerenoveerd – zodanig dat deze zelfvoorzienend voor energie worden:
http://www.vatgas.se/2018/01/30/flerfamiljshus-i-vargarda-blir-sjal...
https://www.hemhyra.se/nyheter/vatgasen-vargarda-forsenas/
http://www.mynewsdesk.com/se/kommuninvest/pressreleases/miljonprogr...
https://www.tu.no/artikler/svensk-boligselskap-gar-off-grid-via-ene...
https://ejendomswatch.dk/secure/Ejendomsnyt/Raadgivere/article11814...

▪ En het gerenoveerde sociale appartementenblok van Myhrerenga Borettslag, een publieke VvE in Skedsmo (Noorwegen):
https://www.arkitektur.no/myhrerenga-borettslag?nid=223034
https://www.husbanken.no/forbildeprosjekter/prosjekt/?id=191289
https://www.nbbl.no/for-borettslag-og-sameier/oppgradering-av-boret...
https://pdfs.semanticscholar.org/f023/f80f2f21aa657c136d79d18f62447...
https://www.vvsforum.no/2011/myhrerenga-borettslag-overlevert/

In de cursus Van Gas Los, die binnenkort begint, zal ik nader ingaan op o.a. de bovenstaande voorbeelden – naast nog andere voorbeeldprojecten.

(N.B.: Deze internetsites zijn automatisch te vertalen met behulp van Google Translate of Bing Translate.)

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van BouwProfs Redactie op 4 Februari 2020 op 21.22

Reactie van Enne Jan Nanninga via BouwProfs op Facebook:

Er is een nieuw soort HR++ op de markt die nauwelijks minder isoleert dan trippel glas. Dus de bestaande kozijnen e d hoeven niet te worden vervangen met het oog op hoger gewicht en diepere sponningen. Hoe het zit met de koude bruggen weet ik niet.... heb er wel vraagtekens bij,vhoe ver ga je en is dit wel energie neutraal en zo ja hoe lang duurt dit?

▶ Beantwoorden

Permalink Antwoord van Aldrik Bakker op 4 Mei 2020 op 22.35

Er zijn een aantal knelpunten:

diepere sponning nodig, dit kan mogelijk opgevangen worden door aangepaste glaslatten. Bij goede montage zou een hoger gewicht een beperkte invloed kunnen hebben (ligt wel aan de totale afmetingen)
zoals al eerder genoemd: hogere isolerende werking van HR+++ betekent een verhoogde focus op het kozijn t.a.v. vocht. Tegelijk: het vocht was er al, het enige dat verandert is dat er een minder groot 'kouder' oppervlak is.

Als de keuze voor niet vervangen van de kozijnen een financiele is dan zou ik de kozijnen lekker laten zitten. Mits het schilderwerk in goede tot uitstekende conditie wordt gehouden, moet er verder weinig probleem zijn.

Voorts, iets wat niet algemeen begrepen is, houtrot begint zelden aan de buitenkant van een kozijn. Veel vaker komt het van binnenuit. De reden is dat hout niet dampdicht is en dus het dauwpunt altijd ergens in het hout zit.

Om diezelfde reden bestaat de misvatting dat buitenschilderwerk de enige prioriteit heeft t.a.v. zorgvuldigheid en kwaliteitskeuze. Niets is echter minder waar: het binnenschilderwerk is eigenlijk veel belangrijker, waarbij men dient te zorgen voor een afdoende remming van vocht 'in' het hout naar de kern toe. Dat vocht komt vanuit het binnenmilieu (hogere dampspanning).
Om die reden moet de buitenzijde wel waterwerend en -kerend zijn maar niet dampdicht. het binnenschilderwerk echter zou idealiter wel zoveel mogelijk dicht moeten zijn.

Hiermee zijn we natuurlijk terug bij een oud gesprek over 'damp-open of dampdichte' constructies.