BouwProfs

De bouw online verbonden.

Duurzaamheid; het perfecte voorbeeld van een contradictio in terminis?

Wat komt er na duurzaamheid? Veerkracht!

 

Onlangs bracht ik een bezoekje aan de website Ode. Ze noemen zichzelf een online community voor optimisten voor wat het waard is.

 

Volgens Ode is de term ‘duurzame ontwikkeling’ welbeschouwd een contradictio in terminis, een verbinding van twee woorden die elkaar uitsluiten, zoals ‘jeugdige grijsaard’ of ‘progressieve conservatief’. Duurzaamheid , of eigenlijk: houdbaarheid, zoals sustainability kan volgens hen beter worden vertaald, betekent immers stilstand, terwijl ontwikkeling vooruitgang inhoudt. Een beter concept is wellicht veerkracht.

 

Veerkracht verschilt essentieel van duurzaamheid, meent Andrés Edwards, oprichter van EduTracks, een adviesbureau op het gebied van duurzaam bouwen en ondernemen. ‘Veerkracht is zorgen dat een systeem ecologische, sociale en economische veranderingen kan opvangen’, vertelt Edwards in zijn kantoor in Fairfax, een kleine plaats in Californië. Achter hem hangt een whiteboard vol met A4’tjes, aantekeningen en een plaat van een groengele vlinder boven twee groene bladeren: de illustratie op het omslag van zijn pas verschenen boek, Thriving Beyond Sustainability.

Systemen moeten in zijn ogen wendbaar en vaardig zijn om veranderingen op te vangen. ‘Verandering is immers onvermijdelijk’, zegt hij. ‘Bij duurzaamheid vraag je je af: hoe houd ik het vol, hoe overleef ik? Bij veerkracht vraag je je af: hoe kan ik bloeien? We moeten kijken hoe we onze systemen kunnen aanpassen om dat te bereiken.’

 

Een veerkrachtig systeem heeft de capaciteit om verstoringen op te vangen en zichzelf te reorganiseren, terwijl het dezelfde functie, structuur en identiteit behoudt. In theorie zou het ecosysteem van de aarde ook een veerkrachtig systeem moeten zijn, dat — ondanks de harde klappen die worden toegebracht — blijft functioneren. -Idealiter willen we dat het terugtrekken van gletsjers niet alleen stopt, maar dat het ijs weer aangroeit. ‘Veerkracht is het cruciale ontbrekende stukje in de puzzel van de klimaatverandering’, schrijft Rob Hopkins, medeoprichter van Transition Network, een organisatie die gemeenschappen onafhankelijk van fossiele energie wil maken, en auteur van The Transition Handbook. ‘Veerkracht is een bruikbaarder concept dan duurzaamheid.’

 

Wat vindt u, dekt de term duurzaamheid de lading niet, en is de term duurzaamheid het ultieme voorbeeld van een contradictio in terminis? Zullen we vanaf heden de term veerkrachtig bouwen gaan gebruiken en het woord duurzaamheid maar helemaal schrappen?

Weergaven: 1098

Hierop reageren

Berichten in deze discussie

Veerkracht klinkt als een populaire naam voor duurzaam, net zoals de uitleg hiervan. Om jezelf in de picture te zetten kiest Edwards voor een nieuwe term met een populaire onderbouwing. de ideen zijn gelijk. Uiteindelijk gaat het om het behoudt en verbetering van ons (leef)klimaat. Veerkracht betekent dat ergens rek inzit. Met een gelijke redenatie die Edwards maakt pro veerkracht kun je ook een con veerkracht redenatie maken.

Kortom het gaat om de daden en niet om de termelogie
Deze redenering slaat natuurlijk als een tang op een varken. Met duurzame ontwikkeling wordt niets anders verstaan dan het ontwikkelen van de duurzaamheid, precies zoals het woord het zegt. Producten en bouwmethodes worden duurzamer gemaakt. Nieuw te ontwikkelen, meer duurzame producten nemen de plaats in van bestaande, millieubelastende producten.
Veerkrachtigheid kan echter overal op slaan. Geen goede keuze. Een veerkrachtige ontwikkeling zou ik veel eerder als een contradictio in terminis willen zien, want ontwikkeling zonder veerkrachtigheid lijkt me een moeilijk verhaal.
Geen ode aan Ode, wat mij betreft.
Goh inderdaad. Het bewerkstelligen van veerkracht is een aangenamer, optimistischer en beloftevoller streven versus duurzaamheid. Gaat uit van het faciliteren van mogelijkheden. Heeft als term meer sex-appeal bovendien, positieve connotatie. Wilskracht, denkkracht, daadkracht, veerkracht.
Och, duurzaamheid is een term die meer en meer gebruikt wordt, maar als het er echt op aankomt dan gaat het uiteindelijk om de centen. Een ieder gebruikt de term te pas en te onpas. Noem het een mode verschijnsel. Dan komt er ook nog een woord voorbij als veerkracht legt het maar uit wat men daar nu precies mee wil zeggen. Is duurzaam iets wat lang mee gaat, maar onze weg gooi maatschappij is toch helemaal niet ingesteld dat iets lang mee moet gaan. Veerkracht kan ook zijn met alle winden mee waaien, want tegen de stroom in zwemmen is toch iets wat je niet graag doet. Veerkracht, milieu en duurzaam zie ik toch meer als mooie woorden, maar waar blijven nu die daden. Samen optrekken en aangeven zo gaan we het doen is nog ver weg. Eerlijker delen en gaan voor kwaliteit zou al veel helpen, dus goed omschrijven wat we verwachten als het gaat om duurzaam, milieu en veerkracht. Nu in de crisis is er niets veranderd sterker nog het is alleen maar minder geworden en waarom? Omdat geld nu nog meer op de voorgrond staat, dus valt duurzaam etc. Buiten het budget en zie ik veel aan kwaliteit afnemen. Bij duurzaam hoort ook een goed plan aangaande onderhoud, maar zeker nu is onderhoud van ondergeschikte rol.
En onderhoud kan bij aanvang van een te bouwen iets worden meegenomen. Maar er zijn ook nog altijd architecten die een leuk en spectaculair gebouw belangrijker vinden dan het nadenken over hoe ziet het er over een paar jaar uit. Ik kan voorbeelden genoeg laten zien dat duurzaam totaal ondergeschikt was en nog altijd is. En wat doe je met een opdracht waar je geen nee tegen kan zeggen, want de omzet moet er ook zijn. Dan doe je wat er gevraagd wordt of je nu denkt het zou eigenlijk beter moeten. Maar ja dan heb je de opdracht niet en dat is dus contradictie die telkens weer de kop op steekt.
Ja, nog meer semantische discussies over duurzaamheid, dat is wat we nodig hebben in Nederland.
Zo krijg je snel het vermoeden dat het naampje belangrijker is dan het beestje.
Ontwikkeling houdt volgens mij progressie in en de verbinding met het begrip Duurzaamheid wijst op het vinden dan wel behouden van (ecologisch) evenwicht.
Zoals Veerkracht wordt uitgelegd (terug laten groeien van gletsjers) zou er sprake zijn van een ideale staat voor onze planeet waarheen teruggewipt moet worden. Is dat nu? 100 jaar terug?

Eea roept wel de nuttige vraag op of we naar een (welk?) ideaal streven of dat we de toekomst meer open tegemoettreden. Daarbij zorgen we er voor dat we niet slecht of on-omkeerbare milieuprocessen vermijden en zonodig stopzetten.
Wat dat laatste betreft is onderhand de rek er wel uit en kan het begrip Veerkracht een gevaarlijke interpretatie krijgen.
Helemaal eens de teneur van de reacties. Als een woord niet exclusief meer is maar mainstream wordt gaan filosofen en taalpuristen aan de slag om zich wederom te onderscheiden om geen onderdeel meer uit te maken van de grootste gemene deler. Anderzijds is het mainstream worden van het begrip (wat maakt het uit hoe we het noemen!) juist een indicator van het succes. Met de DGBC gaan we dit najaar de duurzame gebiedsontwikkeling verder helpen door het toetsen van een 15-tal uitdagende gebiedsontwikkelingen. In Rotterdam is een initiatief om nieuwe creatieve ondernemers bij elkaar te brengen in het Schieblock. Initiatieven hebben we nodig, aan de slag, duurzaamheid 4 ever!
Natuurlijk dekt de term duurzaam bouwen de lading niet. Het denken in de filosofie van vroeger stonden we dichter bij de natuur, dus om duurzaam te zijn moeten we terug naar de natuur is een teruggang die onnatuurlijk is. In deze tijd moeten we met duurzaam bouwen juist vooruit. Hoe kunnen we een betere omgeving voor onszelf, voor de mensen na ons en voor onze omgeving maken. Dit betekent vooruit denken en innoveren.

De wereld gaat steeds sneller en ontwikkelingen volgen elkaar snel op. Veerkrachtig zijn betekent dat je snel reageert als je een kant opgeduwd wordt. Een veer geeft altijd een tegenreactie. Soms is een tegenreactie goed maar als je met elkaar een richting op wilt dan moet je je energie juist in dezelfde richting sturen. Willen we bouwen voor de toekomst dan moeten we niet tegen de klimaatverandering in bouwen maar met de klimaatverandering mee. De klimaatverandering is te sterk om hem te stoppen met een tegenkracht. We zullen onszelf flexibel moeten inzetten om de verandering te sturen. En een goede benaming is flexibel bouwen, toekomst gericht bouwen of … duurzaam bouwen. Wat we willen is denk ik niet in een woord te vatten.

Definitie discussies zijn meestal een afleiding om niet echt iets te hoeven doen. We moeten onze energie dus niet inzetten op de juiste benaming maar op de koers die we met z’n allen willen varen. Positieve energie helpt daar zeker bij. Zo vergroten we de kans om duurzaam succes te bereiken in de bouw.
Hoewel ik de inhoud van de boodschap deel, is de discussie over de term duurzaamheid zuiver semantisch. "Duurzame ontwikkeling" is nooit bedoeld als stilstand of een status qua van de situatie van een bepaald moment. In mijn ogen betekent "sustainable" en dus ook "duurzaam" niet "houdbaar", maar "volhoudbaar". En slaat dus op een dynamisch evenwicht, waarbij een ontwikkeling doorgezet kan worden zonder blijvend afbreuk te doen aan maatschappelijke, ecologische en economische waarden. En inderdaad: we kunnen lang soebatten over de term, maar laten we dat na het goede werk van de Commissie Brundlandt (uit de jaren '80 alweer!) gewoon voor wat het is en aan de slag gaan. Met wat voor labeltje dan ook.
een term alleen kan nooit een contradictio in terminis zijn; dus het woord "duurzaamheid" sec kwalificeert hiertoe nooit! de twee voorbeelden in het artikel zijn ook geen contradictio's pur sang, daar het bij deze voorbeelden gaat om gradaties. een grijsaard kan best jeugdig zijn, net zoals een jongeling grijs kan zijn. indien de woorden duurzame ontwikkeling doelbewust als een (schijnbare) tegenstelling door de auteur worden gebezigd, dan spreken we van een oxymoron. overigens lijkt me de aarde per definitie in beweging en in ontwikkeling en zouden wij niet kunnen ontkennen dat dit, c.p., geen duurzame ontwikkeling zou zijn. het enige feit dat daar weer tegen zou pleiten is dat uiteindelijk de aarde toch tenonder gaat en dat aldus niets op deze aarde duurzaam is. vooraleer ik als een nostradamiale taalpuritein wordt neergezet: veerkracht en duurzaamheid zijn m.i. geen synoniemen: als we niet duurzaam bouwen hopen we dat de veerkracht e.e.a. redt. maar daar wil ik niet op gokken, dus bouw ik liever duurzaam!
@edzo Haha!! Dank om ons met beide beentjes op de grond te zetten en gewoon aan de slag te gaan. Sluiten van kringlopen, of slim managen van stromen van energie, water en grondstoffen, betaalbaar (winstgevend) maken van investeringen in maatschappelijk gewenste activiteiten (wonen, werken, vervoeren, recreëren, etc etc), betrokkenheid creëren van eindgebruikers en hobbels in wetgeving wegwerken om maar ergens te beginnen.
Duurzaamheid en de terminologie voor de gebouwde omgeving kan, zoals blijkt uit de discussie op vele manieren worden geinterpreteerd. Feit is dat we niet of nauwelijks kunnen voorspellen wat we in de toekomst belangrijk zullen vinden. Dus een 'duurzaam gebouw' zal binnen enkele basisvoorwaarden geschikt gemaakt moeten kunnen worden aan nieuwe functies of wensen. Maak geen verschil meer tussen 'utiliteitsbouw' of 'woningbouw' en schep de mogelijkheid voor flexibele indeling van gebouwen.
Dit is inmiddels gangbare praktijk en goed mogelijk. Zie IFD projecten en www.slimbouwen.nl en www.slimlinebuildings.com
Belangstelling ? Graag bereid tot nadere toelichting.

Antwoorden op discussie

RSS

Wie zijn lid van BouwProfs?

© 2024   Gemaakt door Michel Eek.   Verzorgd door

Banners  |  Een probleem rapporteren?  |  Algemene voorwaarden

Google+