De bouw online verbonden.
Bouwprojecten van de overheid, waarom wordt het altijd weer duurder?
Bob Duynstee stelt zich in de BouwProfs groep op Linkedin de volgende vraag:
Sinds enige tijd probeer ik licht te werpen op de vraag waarom bouwprojecten van de rijks- en gemeentelijke overheid (incl. infrastructuur) steeds duurder uitvallen dan van tevoren geraamd.
Deels zit dat ingebakken in het politiek-bestuurlijke besluitvormingsproces en deel in de voorbereidingen en uitvoering van de projecten. Bij dat laatste kun je denken aan scope-uitbreiding vh project, samenwerking van diensten, bestek, achterwege laten ve risico-inventarisatie, rolinvulling etc. Wat zijn jullie ervaringen?
Weergaven: 1813
Berichten in deze discussie
-
Permalink Antwoord van Caroline Raat op
-
Mijn ervaring als adviseur van overheden en voormalig ambtenaar is dat dit niet alleen geldt voor bouwprojecten. Hoewel overheden toch inmiddels wel wijzer zouden moeten zijn, wordt er met aanbesteding ontzettend geknutseld. En contracten worden niet kritisch bekeken, zodat opdrachtgevers altijd zelf moeten opdraaien voor meerwerk. Het (verplichte) aanbestedingsrecht zit zo in elkaar dat men voor de laagste prijs moet kiezen. Kwaliteitseisen e.d. kunnen alleen vooraf in het bestek worden gesteld, maar mogen halverwege de rit niet worden bijgesteld. En de ervaring leert dat de ondernemer die de laagste prijs biedt, achteraf zelf met hogere kosten komt te zitten, die hij weer doorberekent aan de overheid (die dit niet goed heeft afgedicht). Kortom: openbare aanbesteding is in theorie erg mooi en rechtvaardig, maar in de praktijk werkt het niet altijd even goed uit.
-
Permalink Antwoord van Michaël de Vos op
-
DRIE redenen:
DE oorzaak dat degene die verantwoordelijk is voor het verdienen van het geld voor de uitgaven, niet degene is die de inhoud van die uitgaven bepaalt. Daarbij is voor een overheid extra makkelijk dat de inkomsten gewoon kunnen worden afgedwongen zonder redelijke tegenprestatie.
Twee: grote projecten zijn vooral politieke keuzes die als de eerlijke prijs vooraf ter tafel komt domweg niet gemaakt kunnen worden.
Drie: Er verzamelen zich binnen instituten die geen directe verantwoordelijkheid hoeven af te leggen voor hun daden, zelden de beste krachten. Oordeelsbekwaamheid is dus matig
-
Permalink Antwoord van Frans van Dijk op
-
Dag Bob,
Mijn ervaring leert dat er met name drie factoren zijn die verstorend werken:
- Het mijden van risico's door de overheid
- De organisatie van de bouw
- De opzet van een aanbesteding
1.
De overheid mijd risico's en laat zich daardoor sturen. Ik ben nauw betrokken geweest bij het ontwerp van het meest duurzame zwembad van Nederland. De overheid durfde geen verantwoordelijkheid te nemen voor het ontwerp en liet zich overhalen door uitvoerende partijen om het op 'safe' te spelen en dus te investering in onnodige en veel te dure overcapaciteit. Dit was uiteraard gunstig voor de betreffende onderaannemer.
2.
De bouw is zo georganiseerd dat verantwoordelijkheden versplinterd zijn. Hierdoor ontstaan conflicten tussen aannemers en onderaannemers en tussen onderaannemers onderling. Dit werkt verstorend in het proces en werkt kostenverhogend. De klant kan hier niet aan doen, maar draait wel op voor het uitlopen van de planning.
3.
Een aanbesteding is een goede methode om een lage prijs af te dwingen. Een lage prijs is vaak geen goede prijs. Partijen schrijven te laag in en proberen de winst te halen uit de gaten en onduidelijkheden in het bestek. Met name de term 'of gelijkwaardig' speelt daarbij een belangrijke rol. De verschillende aannemers en onderaannemers doen aan optimalisatie van hun eigen werkzaamheden. Installaties en bouwsystemen die in samenhang bedacht zijn worden uit elkaar getrokken en voorzien van een 'gelijkwaardig' alternatief. Dit kan gedaan worden omdat niet helder wordt omschreven waaraan een gelijkwaardig alternatief moet voldoen. Afstemmingsproblemen die hierdoor later ontstaan worden vervolgens opgevoerd als meerwerk. Omdat het vaak over zeer complexe materie gaat, is het voor de opdrachtgever niet helder wat er precies gebeurt en ziet zich genoodzaakt om de meerkosten te dragen. Het inschakelen van de partijen die waren betrokken bij het ontwerp gebeurt ook niet, want hier is geen budget voor.
-
Permalink Antwoord van Alexander Bleker op
-
Beste Bob,
Ik denk dat veel verschillende zaken invloed hebben op kostenoverschrijding. De belangrijkste oorzaak zit met name in de voorbereiding zoals:
- Onvoldoende geinventariseerd wat de wensen/eisen zijn van de gebruikers. Hierdoor tijdens uitvoering veel meerwerk.
- Niet het totale project kunnen overzien. "Verrast"worden door bijkomende zaken bijv. wetgeving, parkeren, enz.
- De zaken worden te rooskleurig voorgespiegeld om het project maar door te kunnen laten gaan (prestige). Als het project eenmaal loopt dan kun je als opdrachtgever niet meer terug. Hier kan dan (mis)bruik van worden gemaakt.
Deze bevindingen hebben overlap met die van Frans van Dijk.
-
Permalink Antwoord van Aldrik Bakker op
-
Ik sluit mij (deels) aan bij bovenstaand. Een chronisch gebrek aan expertise op de juiste plaats.
Als ingehuurd adviseur is mijn ervaring dat expertise (inderdaad) ingehuurd wordt, maar zelden door de juiste persoon. Daardoor wordt kennis niet opgesloten in het proces.
Ook is vaak regelgeving primair uitgangspunt, waarna een lange stilte valt. Indien er dan toch nog 'geluid' achteraan komt, dan is dat zelden echt een bijdrage.
Door alle bezuinigingen wordt het er zeker niet beter op. Dit is een grote tegenstrijdigheid, aangezien er daardoor onverantwoord veel geld onnodig over de balk gaat!
...Ik kan dit helaas niet positiever maken.
Wat ik wel kan is mijn bijdrage in het proces leveren. (wie wil mij inhuren? :-) )
-
Permalink Antwoord van Maarten Nuyten op
-
In de vraag ligt opgesloten dat het fenomeen zich voordoet bij projecten van de overheid. Het moge ons allen duidelijk zijn dat het niet exclusief voor de overheid geldt: of ik nu zelf een aanbouw doe of een aannemer een project, er is altijd sprake van overschrijding. Die van de overheden halen het nieuws, de anderen niet. Eigenlijk niets aan de hand dus. Er is pas sprake van een fenomeen als het bij overheidsprojecten groter is dan bij alle andere projecten. Dat vermoeden we, maar weten we helemaal niet.
Wat in aanbesteding gewonnen wordt tov een een eerder gemaakte raming wordt in uitvoering weer (gedeeltelijk) verloren. De hoofdreden voor al deze overschrijdingen is het niet volledig kunnen overzien van alles dat komt kijken bij een project.
In deze barre tijden komt daar nog bij een selectief lezen en gewiekst (niet negatief bedoeld) met bestekken omgaan door uitvoerenden, om een zo laag mogelijke prijs te kunnen aanbieden. Dan wordt daarbij er van uit gegaan dat er ergens nog wat te vergoeden is door overheid. Dus dat er zeker meerkosten zijn en dat voor de uitvoerder wel goed komt.
De schuld bij aanbesteding en politiek gewin leggen zal maar heel gedeeltelijk waar zijn. Aanbesteding op zich heeft een prijsdrukkend effect en dus ook overschrijding tot gevolg, niks bijzonders dus. Nederland kent geen cultuur (zoals bijvoorbeeld in Frankrijk wel het geval is) van prestige door (politieke) opdrachtgevers. Nederlandse bestuurders kan hoogstens worden verweten niet op een eerder besluit terug te komen. Ook dit fenomeen kent een grote financiële drijfveer. En kennen wij dat niet allen ook uit onze eigen praktijk?
Kortom, wat mij betreft een vraag die te algemeen gesteld is en een antwoord dat ontzettend voor de hand ligt. Zoals altijd kan serieus onderzoek misschien wat oorzaken in het proces blootleggen en bijsturen mogelijk maken, maar het is een illusie te denken dat dit fenomeen ooit wordt voorkomen.
-
Permalink Antwoord van Arie van der Laan op
-
Ik ben zelf 8 jaar raadslid geweest en moest tot de conclusie komen dat de ambtenaren die projecten aanbesteden daar weinig verstand van hebben met het gevolg dat projecten veel duurder uitvallen omdat zij geen goede kostendeskundigen hebben en te eigenwijs zijn om raad te vragen bij deskundigen. Dit is zeker het geval bij europese aanbestedingen en het zeker aan te bevelen zou zijn als aanbestedingen werden uitgevoerd door een projectontwikkelaar of door deskundigen van een groot bouwbedrijf die niet bij de aanbesteding is betrokken.
-
Permalink Antwoord van Ton Wesdijk op
-
Helemaal eens met Michaël de Vos. Daarnaast wordt ook vaak de adviseur op kosten en presentatie ingehuurd. Dit houdt in dat de adviseur de prijs laag moet houden en een vlotte babbel dient te hebben. Daarna steekt ook de adviseur zo weinig mogelijk tijd erin ivm de bodemprijs. Als er meer gedaan moet worden door veranderingen gaan ook adviseurs meerwerk claimen.
Als er op alleen op prijs geconcureerd wordt zoekt iedereen, zowel de aannemer als de adviseur, de bodem op. Zeker in de huidige tijd.
Ik moet er wel bij zeggen dat sommige partijen dit proberen op te vangen door aan onderdelen een puntensysteem op te hangen die de aanbieding niet meer alleen laat tellen. Mijn ervaring is wel dat de aanbieding in het gunstigste geval vaak voor de helft of meer dan de helft meetelt.
Daarnaast is het voorbereidingstraject vaak een weerwar van wensen waarin geen beslissingen worden genomen. Dit veroorzaakt onduidelijkheid. Fouten stapelen zich op. Kostenbewaking in het voorbereidingstraject is matig tot slecht daar de aanbieding praat over 1 maal uitrekenen en niet steeds tussenstandjes geven (is niet aangeboden).
Ook hier, als plannen, tekeningen, bestek(ken) niet kloppen zullen er meerkosten optreden. Een gouden regel is dat als de voorbereiding slecht is dat de uitvoering met meerkosten gefronteerd zullen worden. In een aanbesteding kan de opdrachtgever/architect/adviseurs niet verlangen dat de aannemer alles even snel oplost met een scherpe bodemprijs.
-
-
@ Maarten Nuyten: De vraag is inderdaad algemeen gesteld, maar het antwoord (of de antwoorden) liggen zeker niet voor de hand.
De systematiek van EMVI lijkt me inderdaad een factor van betekenis. De meeste observaties deel ik. Ook die van Maarten Nuyten dat het overschrijden van project-begrotingen niet het exclusieve 'recht' is van overheden, maar ook in de particuliere sector aan de orde is. Alleen (maar dat is een aanname): in de private sector worden verantwoordelijke professionals wellicht beloond naarmate de overschrijdingen binnen de perken blijven. En je kunt van projectmanagers en opdrachtgevers in dienst van de overheid niet verwachten dat hij met dezelfde angstige waakzaamheid op het geld van de belastingbetaler letten als de eigenaren van bedrijven (bv. aannemers) op het geld dat ze kunnen verdienen. Bovendien: een aannemer weet altijd beter waar de risico's bij een bestek liggen, dan een opdrachtgever. Ook al is dat een professioneel opdrachtgever. Voor de liefhebbers: op http://www.evaluon.nl/over-evaluon/lezing-brainstorm/ staat rechtsonder een link naar een pdf van het Parool-artikel dat ik in 2009 over deze materie schreef. Ik denk dat je onderscheid moet maken tussen overschrijdingen t.g.v. politiek-bestuurlijke besluitvormingsproces, overschrijdingen t.g.v. de systematiek van aanbesteding (EMVI) en meerkosten t.g.v. faalkosten in de uitvoering. Hoor graag wat jullie ervan denken.
-
Permalink Antwoord van Richard Kindermann op
-
Bouwprocessen zijn complex en veelomvattend dit vergt nogal wat voor alle partijen om e.e.a. in goede banen te leiden.
Een oud gezegde is dat goedkoop is duurkoop. Wat nu belangrijk is dat dit moet worden voorkomen.
Misschien kunnen ze bij de overheid ook eens gaan denken op basis van LEAN en Ketensamenwerking.
Aannemers moeten veel transparanter worden en hun verantwoordelijkheid nemen ook t.a.v. onderaanneming.
-
-
Beste Bob,
In mijn ervaring kan je het ruw opdelen in twee hoofdlijnen waar dit soort problemen ontstaan. Maar elk probleem heeft zijn eigen specifieke oorzaak. Ook is het vaak zo dat wanneer een probleem zich opdient het kiezen tussen twee kwaden is.
De twee hoofdgroeepen waar je alles in kan onderbrengen;
In het voortraject en uitvoering. Nou is de uitvoering niet interessant, dit omdat als de aannemer zelf het verprutst dit ook voor zijn rekening is. Daarnaast heb je slechte aannemers, o.a. degene die bij voorbaad ervanuit gaan dat bouwen een strijd is..
In het voortraject kan veel fout gaan, heel veel. Dit kan bijvoorbeeld zijn dat de verkeerde adviseurs zijn ingekocht (let op de specialisme), of op verkeerde wijze (te veelnuitgeknepen dat er geen kwaliteit overblijft). Het kan zijn dat er op de verkeerde onderdelen wordt bespaard. Het kan zijn dat men niet goed heeft geluisterd waarom er nou verbouwd wordt en zodoende net de boot mist in het eerste plan waar het budget op wordt bepaald.. En zo zijn er nog 1001 verschillende voorbeelden.
Mocht je vragen hebben kan je me altijd even mailen.
Vriendelijke groet,
Gert-Jan Kuylman
-
-
Ps. Faalkosten zijn altijd voor rekening v.d. aannemer. (faalkosten zijn altijd kosten in de uitvoering welke ontstaan door 'falen' van de aannemer (meestal in de werkvoorbereiding), beetje raar eigenlijk omdat er ook regelmatig in het voortraject ook 'gefaald' wordt.)
Wanneer een opdrachtgever betaald voor falen van de aannemer mag de aannemer wel heel blij zijn met een dergelijke opdrachtgever.
Daarnaast kan ik niet nalaten om even aan te stippen dat ik vind dat als je wilt zeggen dat je een goede vertegenwoordiger van de opdrachtgever bent je altijd deze belangen hoog in het vaandel hebt staan. Of het geld nou bij een particulier vandaan komt of de overheid. Het is je trots als adviseur, het is je goede naam om de belangen van je opdrachtgever te behartigen en het project naar beste kunnen te begeleiden.
Daarnaast geef je aan dat er bij de aannemers veel kennis zit mbt bestekken, klopt als een bus.. Maar daar niet alleen, ook buiten de aannemerij is hier heel veel kennis over aanwezig.
Het probleem met het bestek is dat het niks mag kosten waardoor het al gauw een gekopieerd stuk wordt die daarna niet goes wordt nagelezen en dus fouten kent..
M.a.w. In het begin van een proces kan je gemakkelijk geld besparen door zaken niet te doen of half. Dit lijkt dan alsof iemand heel kostenbewust is, maar leidt vaak tot bouwproblemen die iemand moet betalen..
- ‹ Vorige
- 1
- 2
- Volgende ›
Welkom bij
BouwProfs
© 2024 Gemaakt door Michel Eek.
Verzorgd door
